Microsoft Surface Laptop 3 Review Klein met Intel- of groter met AMD-cpu

Toen Microsoft in oktober 2019 een eigen evenement hield, pakte het flink uit met nieuwe producten. De spannendste apparaten waren een tablet met twee schermen waarop een aangepaste versie van Windows draait, en een Surface-telefoon die ook van twee schermen is voorzien en Android als besturingssysteem heeft. Het gaat helaas nog tot eind 2020 duren voordat die producten in de winkel liggen. Wat wel nu al te koop is, is de nieuwe Surface Laptop 3, in 13,5"- en 15"-uitvoering, en daaraan heeft Microsoft een hoop gesleuteld sinds de Surface Laptop 2 van vorig jaar.

Waar de Surface Laptop 2 eigenlijk niets meer was dan een cpu-upgrade van de Laptop 1, is de Surface Laptop 3 een stuk ingrijpender veranderd. Om te beginnen is er nu ook een 15"-model te krijgen, naast de standaard-13,5-incher, en Microsoft biedt nu ook de optie om voor een AMD-processor te kiezen. Daarnaast is het uiterlijk veranderd, want het alcantara 'dekje' rondom het toetsenbord is bij de 15"-versie en de duurdere 13,5"-uitvoeringen vervangen door metaal. Alleen bij de 13,5"-uitvoering met i5-processor kun je nog kiezen voor alcantara en door alleen de goedkopere versies van leer te voorzien, lijkt Microsoft aan te geven dat het de metalen behuizing wat meer 'premium' acht.

De twee Surface Laptops die wij hebben getest, een 13,5"- en een 15"-model, zijn beide voorzien van de metalen behuizing. Je kunt zien dat er veel designwerk in de behuizing is gaan zitten en Microsoft is zelf erg trots op de manier waarop het scherm netjes gedempt op de behuizing neerklapt zonder dat daarvoor een rubberen randje rondom het scherm nodig is. Een ander voorbeeld van het designwerk is de manier waarop verschillende delen van de behuizing op elkaar aansluiten, waardoor naden nauwelijks zichtbaar zijn. Dat ziet er mooi uit, maar brengt wel een risico met zich mee. Dat bleek bij onze testlaptop, waarbij het scharnier iets verschoven was. Dat komt wel vaker voor bij laptops als ze een tijdje in gebruik zijn en is op zich geen ramp, zolang er maar wat ruimte is tussen het scharnierende deel van het scherm en de rest van de laptop. Bij de Surface Laptop zijn die toleranties er nauwelijks en bekrasten de behuizingdelen elkaar.

Wat stevigheid betreft geeft de Surface Laptop echter wel een goede indruk, het metaal veert niet mee onder druk en het scharnier geeft genoeg weerstand, maar laat zich toch met een vinger openklappen, mocht je dat willen.

De behuizing van de Surface Laptop 1 en 2 was voorzien van vier aansluitingen, waaronder de standaard-minijackaansluiting en de speciale 'Surface'-aansluiting voor de oplader. Daarnaast moest je het doen met een usb-a-aansluiting en minidisplayport. Een kaartlezer ontbrak, net als usb-c, omdat die aansluiting volgens Microsoft te ingewikkeld was. Inmiddels is Microsoft overstag en is de Surface Laptop 3 voorzien van usb-c. Het is de variant waarop je ook externe schermen kunt aansluiten en die je bovendien kunt gebruiken om de laptop op te laden, maar zonder ondersteuning voor Thunderbolt. De minidisplaypoortaansluiting heeft het veld moeten ruimen, maar daar zijn we niet rouwig om, want de usb-c-aansluiting ondersteunt dat protocol ook. Op zich boekt Microsoft dus vooruitgang wat connectiviteit betreft, maar het liefst hadden we gewoon een kaartlezer en een hdmi-aansluiting gezien op de Surface Laptop 3 en dan had de usb-c-aansluiting ook wel Thunderbolt mogen ondersteunen.

Toetsenbord en touchpad

Het toetsenbordje van de Surface Laptop 3 is op de 13,5"- en de 15"-versie gelijk, en verschilt iets van dat van de Surface Laptop 2. Microsoft heeft de volgorde van de toetsen voor beeldschermhelderheid en volumeregeling veranderd en drie kleine bolletjes op de F4-, F8- en aan-uitknop gezet, zodat je daar blind je weg kunt vinden. De toetsen zijn van een nauwelijks zichtbaar, maar wel voelbaar, kuiltje voorzien, zodat je ook daar blind het midden van de toets kunt vinden.

De toetsentravel bij beide toetsenborden is gelijk en komt in onze metingen gemiddeld uit op 1,6 millimeter. Dat houdt het midden tussen het toetsenbord van een Dell XPS 15 (1,37mm) en dat van een Lenovo ThinkPad E490 (2mm), en is vergelijkbaar met de travel van Microsofts eigen TypeCover (1,67mm), die voor de Surface Pro bedoeld is. Wat ons betreft is meer travel beter, maar we kunnen hier goed mee leven. Daar komt bij dat de aanslag duidelijk is en de behuizing nauwelijks inveert bij een stevige toetsaanslag.

De touchpad heeft een glazen oppervlak en reageert snel, zoals we dat van Surface-producten gewend zijn. Als je de knop onder de touchpad indrukt, wordt die aanslag netjes gedempt en voel je een duidelijk klikje, precies zoals je zou willen. Over de touchpads van de beide laptops hebben we dus geen klachten.

Uitvoeringen en benchmarks

Je kunt de Surface Laptop 3 met verschillende specificaties en behuizingen krijgen. Daarbij is er bovendien keuze uit 'zakelijke' versies met Windows 10 Pro en 'consumenten'-uitvoeringen met Windows 10.

De uitvoering met 13,5"-scherm wordt geleverd met een Core i5- of i7-processor uit de Ice Lake-familie. Het zijn cpu's die op 10nm zijn gebakken en zijn voorzien van een relatief snelle Iris Plus-gpu, met 64 execution-units. Ter vergelijking: de bekende uhd620-gpu, die in de Kaby Lake Refresh- en Whiskey Lake-processors zit, heeft maar 24 execution-units, die bovendien van een oudere generatie zijn. De i5-modellen zijn met een alcantara c-cover te krijgen en ook met een metalen behuizing, de i7-versies zijn altijd van een metalen behuizing voorzien.

Microsoft hanteert grofweg dezelfde prijspunten als met de vorige generatie Surface Laptop en het goedkoopste model kost dan ook weer 1150 euro. Vreemd genoeg moet je het dan nog steeds stellen met een bijzonder klein ssd'tje van 128GB en dat vinden we voor een laptop van meer dan duizend euro echt niet kunnen. Bovendien kost de versie met 256GB opslag meteen driehonderd euro meer, wat niet in verhouding staat tot de prijs van een losse ssd. Gelukkig kun je vanaf deze generatie Surface Laptop de ssd zelf vervangen, dus dat is zeker een interessante upgrade als je de goedkoopste uitvoering aanschaft.

De 15"-versie is ook te krijgen met Intel Ice Lake-processors, maar dat zijn alleen de zakelijke modellen met Windows 10 Pro. De consumentenuitvoering krijgt een AMD Ryzen 5- of 7-processor. Dat zijn geen gewone Ryzen-processors, maar speciale Surface Editions. Voor die processors hebben AMD en Microsoft samengewerkt om ze af te stemmen op de Surface Laptop. Het grootste verschil is dat de Surface Editions een iets snellere gpu hebben dan de standaard mobiele Ryzen-processors. De 3580U heeft een Vega 9-gpu, terwijl de gewone 3500U een Vega 8-gpu heeft. Het verschil is één compute-unit, wat de Surface Edition grafisch iets sneller maakt. De Ryzen 7-processor in de Surface Laptop heeft een Vega 11-gpu en heeft daarmee ook een compute-unit extra ten op zichte van de gewone Ryzen 7 3700U. Daarnaast heeft Microsoft volgens AMD nog 'significante software en systeemoptimalisaties' uitgevoerd om de Ryzen-processors optimaal te gebruiken in de Surface Laptop.

Als je naar het hardwarelijstje van de Surface Laptops kijkt, valt op dat de Ryzen-laptop eigenlijk een beetje achterloopt bij de Intel. Het werkgeheugen draait op 2400MT/s en er is een 802.11ac-netwerkkaart aanwezig, terwijl Intel sneller geheugen op 3733MT/s heeft en van een 802.11ax-netwerkkaart is voorzien. Dat komt natuurlijk doordat het Intel-platform net nieuw is en de Ryzen-processor nog 'oude' Zen+-cores heeft. Op de desktop heeft AMD de overstap naar Zen 2, op 7nm, al gemaakt en dat zal op laptops ook gebeuren, maar wanneer is nog onduidelijk. Als dat gebeurt, zal AMD naar verwachting ook sneller geheugen ondersteunen. Het is wel raar dat Microsoft niet voor een 802.11ax-netwerkkaart in de AMD-versie van de Surface Laptop heeft gekozen, want ook daarvoor kun je bij Qualcomm terecht, mocht Microsoft de 15"-Surface Laptop niet van Intel-hardware willen voorzien.

Wil je de hardware zelf upgraden, dan kan dat, tot op zekere hoogte, en dat is nieuw bij de Surface Laptop. De vorige generaties waren allemaal dichtgelijmd, maar de Surface Laptop 3 is kinderlijk eenvoudig open te maken door de vier schroeven in de bodem los te draaien. De c-cover, rondom het toetsenbord, zit dan nog met magneetjes vast aan de d-cover, oftewel de onderkant. De beide delen zijn gemakkelijk van elkaar te scheiden en vervolgens kun je bij de hardware. De ssd is eenvoudig te vervangen en maakt gebruik van een m2-connector, waarbij er ruimte is voor een ssd van slechts 30mm lang. Op het moment van schrijven is het aanbod van dergelijke kleine ssd's nog beperkt, maar dat wordt in de toekomst wellicht uitgebreid. De prijzen zijn bovendien een stuk lager dan de upgradeprijzen die Microsoft berekent, want een 256GB-ssd is al te krijgen voor een euro of 70, terwijl een 512GB-exemplaar nog geen 120 euro kost.

Benchmarks

Tijd om de processors met behulp van benchmarks op de proef te stellen. Het zijn in beide gevallen quadcoreprocessors met een sterke gpu, dus vooral bij de gpu-benchmarks verwachten we goede resultaten.

In Cinebench worden puur de cpu-cores getest en in de Multi-test worden alle cpu-cores belast. Het is interessant om te zien dat de Ryzen 3580U, die op papier langzamer moet zijn dan de Ryzen 3700, in deze benchmark sneller is. De combinatie van goede koeling en Microsofts optimalisaties leidt blijkbaar tot een goed resultaat. Dat geldt ook voor de nieuwe Ice Lake-processor, die sneller is dan een aantal Core i7-processors van de vorige generatie, zoals die uit de Surface Book 2. In de Single-test wordt maar één core belast en daarbij doen de nieuwe laptops het minder goed dan in de Multi-test. Dat is te verklaren door de maximale kloksnelheid van de i7-8565U. Die bedraagt 4,6GHz, terwijl de i5-1035G7 op maximaal 3,7GHz tikt. Een een-op-eenvergelijking tussen die beide processors kun je door het verschil in architectuur niet maken, maar de betere ipc van de Ice Lake-processor kan het klokverschil van 900MHz niet overbruggen.

Vervolgens draaien we 3DMark Cloud Gate, de benchmark waarin we verwachten dat de vlotte gpu's van de Surface Laptops het goed zullen doen en dat blijkt inderdaad het geval te zijn als je kijkt naar de Graphics-score. De Vega 9-gpu komt tussen de Vega 8 en 10 uit, terwijl de Iris Plus-gpu zestig procent sneller is dan de gewone UHD620-gpu uit de Surface Laptop 2. De cpu van de Intel-processor, die in de Physics-test wordt beproefd, is echter sneller dan de AMD.

In Geekbench, dat altijd beter draait op Intel-processors dan op AMD, maakt de Ice Lake-processor indruk en dat geldt helemaal in de Memory-subtest. Het lpddr4x-geheugen werkt op een aanzienlijk hogere snelheid dan het standaard-ddr4 en dat blijkt uit het resultaat.

Verder kijken we hoe de Microsoft-laptops het in de praktijk doen als we er beeldbewerkingssoftware op loslaten. De AMD-variant weet in Lightroom niet te imponeren, hoewel het resultaat in lijn is met dat van AMD-laptops die we eerder hebben getest. De Ice Lake-cpu in de kleine Surface Laptop blijkt juist erg snel te zijn. In Photoshop is het resultaat van de AMD-cpu nog wat slechter, maar niet representatief, omdat de versie van Photoshop die we hebben gebruikt, ons niet meer dan 1,5GB geheugen liet toewijzen.

De Ice Lake-processor kan wel snel zijn, maar houdt hij het lang vol? Met andere woorden, in welke mate throttelt de cpu? We renderen een vrij eenvoudige afbeelding gedurende een half uur en noteren de tijd van de eerste run, die altijd de snelste is, en de tijd van de langzaamste, die over het algemeen de laatste is. Net als in Cinebench is de Ryzen-processor in Blender iets sneller dan de Ice Lake-cpu. Interessanter is dat de mate van throttling erg meevalt en de Intel-processor zichzelf meer moet beperken om niet te warm te worden.

Ssd

Tot slot kijken we naar de snelheid van de ssd met behulp van de traces van PCMark 8. De Hynix BC501-ssd, die in beide Surface Laptops zit, is niet het topmodel van die fabrikant en we verwachten er dus geen uitschieters van.

De snelheid blijkt inderdaad niet te kunnen tippen aan die van de Samsung-ssd's, maar het is de vraag of je dat verschil in de praktijk zult merken. In onze testperiode voelden de ssd's in ieder geval geen moment langzaam aan.

Scherm en accuduur

Microsoft heeft met de schermen van zijn Surface-apparaten een naam hoog te houden. Sinds de Surface 3-generatie past Microsoft schermen met een 3:2-verhouding toe, met een relatief hoge resolutie, en over het algemeen een hoge helderheid en een hoog contrast. De 13,5"-versie van de Surface Laptop heeft net als de Surface Laptop 2 een resolutie van 2256x1504 pixels, terwijl het 15"-model een resolutie van 2496x1664 beeldpunten heeft. Dat levert in beide gevallen een pixeldichtheid van ongeveer 200ppi op, wat vergelijkbaar is met een full-hd-resolutie op een 11,6"-scherm. Het beeld is, kortom, iets scherper dan bij de meeste full-hd-laptops met een schermdiagonaal tussen de 13,3 en 15,6 inch.

Het paneel is ook voorzien van een glasplaat met touchscreen en reflecteert daardoor meer licht dan matte schermen. Wij prefereren matte schermen en zien het nut van een touchscreen op een niet-convertible laptop niet echt in, maar daarover lopen de meningen uiteen. Koop je een Surface Laptop, dan zit er een touchscreen op, of je dat wilt of niet.

Onder dat touchscreen zit het paneel met een 3:2-verhouding. Dat betekent dat er meer verticale ruimte aanwezig is dan op de gebruikelijke 16:9-schermen en wij vinden dat prettig werken. Microsoft koopt de panelen in bij Sharp en het lijkt erop dat voor de 13,5"-versie hetzelfde paneel is gebruikt als vorig jaar.

We hebben het doorgemeten met de CalMAN-kalibratiesoftware, en de maximale helderheid en het contrast zijn grofweg even hoog en vergelijkbaar met die van het nieuwe 15"-paneel. Bovendien zijn een helderheid van 400cd/m² en een contrast van ongeveer 1400:1 prima in vergelijking met andere laptops. Vervolgens hebben we de kleurweergave gemeten en die heeft twee standen op de Surface Laptop. In het actiecentrum kun je kiezen voor 'srgb' en 'verbeterd'. De 'verbeterd'-stand lijkt wat fellere kleuren weer te geven en we meten in hoeverre beide standen kloppen met de srgb-standaard.

De 'verbeterde' stand op de 13,5"-uitvoering leidt tot een hogere gemiddelde gammawaarde, waardoor grijstinten donkerder worden weergegeven. Dat lijkt extra contrast op te leveren in verhouding tot de kleurtinten. Het leidt ook tot minder details in donkere plekken in een afbeelding en klopt dan ook niet helemaal met de srgb-standaard. Schakel je over naar de srgb-stand, dan meten we een heel nette kleurweergave met een lage afwijking.

Het scherm van de 15"-uitvoering is wat minder goed gekalibreerd dan dat van de 13,5", maar de gemiddelde afwijking is nog steeds niet bijzonder hoog. Van Surface-apparaten zijn we gewend geraakt dat de schermen een hoge helderheid en een hoog contrast hebben, en daarnaast goed gekalibreerd zijn. Het is goed om te zien dat dat bij de Surface Laptop 3 ook weer het geval is.

Accuduur

Tot slot kijken we naar de accuduur van de beide Surface Laptops. Voor de 13,5"- en de 15"-versie geeft Microsoft dezelfde accuduur van 11,5 uur op. Het bedrijf heeft dat zelf getest bij een helderheid van 150cd/m² bij 'actief gebruik en moderne stand-by'. Wij testen met behulp van drie verschillende accutests, waarbij we webbrowsen, naar video kijken en met behulp van PCMark zwaarder gebruik simuleren. Daarbij kiezen we voor een helderheid van 180cd/m², wat niet bijzonder hoog is, zeker niet in een situatie met veel omgevingslicht.

De accuduur tijdens browsen is op zich niet slecht. We zijn zelfs onder de indruk van de accuduur van de Ryzen-laptop, want laptops met die processor halen over het algemeen een significant kortere accuduur dan hun Intel-tegenhangers. De Surface Laptop 3 houdt het echter ruim een uur langer uit dan de HP Envy die tot nu toe de AMD-laptop met de langste accuduur was. Die lange accuduur heeft ongetwijfeld te maken met de samenwerking tussen AMD en Microsoft. Aan de andere kant komt de gemeten accuduur niet in de buurt van de 11,5 uur die Microsoft opgeeft, en ook niet bij de 11 uur die de Surface Laptop 2 wél gewoon haalde. De 13,5”-Intel-Surface kan opvallend genoeg ook zijn voorganger niet evenaren en blijft op een krappe negen en een half uur steken. Dat is jammer, want we hadden voor een Surface-product eigenlijk op meer gerekend en hadden verwacht dat de accuduur van de voorganger op zijn minst zou worden geëvenaard.

Bij het afspelen van video heeft Microsoft klaarblijkelijk wel weer veel weten te optimaliseren, want daarbij haalt de AMD-Surface de 11 uur wel en gaat de Intel-Surface er flink overheen. Dat is fijn als je bijvoorbeeld films wilt kijken tijdens een lange reis. Voor dagelijks gebruik vinden we de browsetest en de PCMark-test echter representatiever. In die laatste test doen beide Laptops het niet slecht, hoewel de lange accuduur van de AMD-uitvoering gepaard gaat met een lage score. Oftewel: de accuduur is niet slecht, maar er wordt dan ook flink bespaard op processorsnelheid. Wellicht weet Microsoft met software-updates de accuduur tijdens browsen nog wat te verbeteren. Het is op dit moment niet slecht, maar we hadden, zeker van de Intel-variant, beter verwacht.

Conclusie

Van buiten mag de Surface Laptop 3 dan overeenkomsten met zijn voorganger vertonen, van binnen is de Surface Laptop 3 een heel ander apparaat. Die binnenkant is nu door iedereen te aanschouwen, want het is bijzonder eenvoudig om de laptop open te maken en de ssd te vervangen. Dat was een kritiekpunt van veel gebruikers op de vorige Surface Laptop en Microsoft lijkt daarnaar geluisterd te hebben.

De alcantara behuizing lijkt ook zo’n kritiekpunt te zijn geweest, want Microsoft biedt nu op de 13,5”-versie de keuze voor een metalen behuizing en op de 15”-uitvoering krijg je die standaard. De metalen behuizing zit prachtig in elkaar, maar geeft wel het gevoel dat je er niet onvoorzichtig mee om moet gaan. Aan de linkerkant van de behuizing zit eindelijk usb-c, maar helaas nog zonder Thunderbolt-ondersteuning. Eigenlijk zouden we ook nog wel een hdmi-aansluiting en een kaartlezer kunnen gebruiken, want de twee aanwezige usb-aansluitingen zijn wat minimaal, al valt het op te lossen met behulp van usb-c-docks.

Van binnen is ook behoorlijk wat veranderd, want in de 13,5"-uitvoering is Microsoft op Intel Ice Lake overgestapt. De nieuwe processor is bijzonder vlot in onze tests en de i5-variant in de Surface Laptop komt geregeld beter uit benchmarks dan i7-processors van de vorige generatie. De cpu wordt wel warm en opvallend genoeg vindt bij deze cpu meer throttling plaats dan bij de AMD-processor in de Surface Laptop 15. De Ice Lake-gpu is ook een stuk krachtiger dan zijn voorganger en dat zal in de praktijk handig zijn voor gebruik in bijvoorbeeld grafische software, maar je kunt er ook enigszins mee gamen.

De 15"-versie die we hebben getest, is voorzien van een speciale Surface Edition van de AMD Ryzen-processor. De samenwerking tussen Microsoft en AMD heeft zijn vruchten afgeworpen, want de cpu is vlot ten opzichte van andere Ryzen-processors en de Vega 9-gpu maakt hem grafisch lekker vlot. Bovendien is hij de Intel Ice Lake-gpu in onze benchmarks nipt de baas. Daarbij is de accuduur voor een laptop met Ryzen-processor erg goed en kunnen we bijna negen uur browsen.

Als we de accuduur echter niet met die van andere Ryzen-laptops, maar met de accuduur van de Surface Laptop 2 vergelijken, dan is die helemaal niet zo bijzonder. De vorige Surface Laptop haalde namelijk 11 uur en daar kan ook de Surface Laptop met Intel-processor niet aan tippen. Daarnaast is de AMD-processor snel, vooral in (render)benchmarks waarin alle cores worden ingezet. In benchmarks waarbij dat niet het geval is, is hij niet veel sneller dan de Intel-processor van vorig jaar. De samenwerking tussen AMD en Microsoft wordt gelukkig voortgezet, dus waarschijnlijk staat een Surface Laptop met de volgende generatie 7nm-AMD-processor al op de rol.

Tot slot moeten we het nog over de prijs hebben, want Microsoft vraagt een lieve som voor zijn nieuwste laptops. Daar zouden we niet van moeten schrikken, want de prijspunten zijn hetzelfde als bij de Surface Laptop 2. Dat voor 1150 euro echter nog steeds een instapper met een minuscule 128GB opslag wordt geboden, valt ons tegen. Wil je de opslag verdubbelen naar 256GB, dan betaal je 300 euro extra. Voor de handige tweaker is het dan ook goed nieuws dat Microsoft de ssd vervangbaar heeft gemaakt, want die zet er voor 120 euro meteen een 512GB-ssd in. Met de goedkoopste 15"-versie, met 128GB-ssd, voor 1350 euro, prijst Microsoft zich helemaal uit de markt. Je krijg weliswaar een groter scherm dan bij de 13,5"-versie, maar de AMD-processor is op cpu-gebied in de praktijk minder snel dan de Intel-processor. Grafisch is de AMD-processor nipt in het voordeel, maar de nog wat kortere accuduur maakt de investering in de 15"-variant de moeite niet waard.

Op dit moment is de 13,5"-versie van de Surface Laptop 3 dus onze favoriet en ondanks de hoge prijs kunnen we ons voorstellen dat mensen het geld ervoor overhebben. Je krijgt namelijk een laptop met een behuizing die mooi is afgewerkt en is voorzien van een goed scherm, met een fijne beeldverhouding. Accuduur, aansluitingen en prijs kunnen beter, maar gelukkig hoef je niet exorbitant bij te betalen voor een grotere ssd.