Oled-uitleg: 9 vragen en antwoorden over deze schermtechnologie

Steeds meer smartphones hebben geen lcd- maar een oled-scherm. Wat betekent dit voor jou? Android Planet sprak met een oled-expert van LG Benelux en in deze uitleg lees je alle feiten, fabels en toekomstverwachtingen van oled.

Oled uitleg van een expert

Misschien zie of hoor je de term oled – op smartphones en tablets vaak aangeduid als amoled – voorbijkomen tijdens je zoektocht naar een nieuw toestel. Maar wat is oled en wat zijn de voor- en nadelen? Android Planet legde deze en nog meer vragen voor aan Jeroen Peeters, de oled-expert van LG Benelux. Check onze uitleg in de vorm van tien vragen en antwoorden.

1. Wat is oled precies?

Oled is een schermtechnologie en de nieuwere tegenhanger van lcd. Vroeger hadden alle smartphones een lcd-scherm, maar de afgelopen jaren maakten steeds meer dure toestellen de overstap naar oled. Een lcd-display heeft een aparte lichtbron die het scherm verlicht als er stroom doorheen gaat. Oled is gemaakt van organisch materiaal en alle pixels die het scherm vormen, zijn een lichtbron op zich.

Dure televisies gebruiken vaak een oled-scherm. Op smartphones wordt een oled-scherm aangeduid als amoled, wat inhoudt dat de pixels (de beeldpunten die het scherm vormen) in een raster geplaatst zijn. Hier merk je niets van. In dit artikel verkiezen we de term oled daarom boven het meer specifieke amoled.

2. Is oled beter dan lcd?

Het feit dat vooral duurdere smartphones een oled-scherm hebben, impliceert dat de schermtechniek beter is dan het lcd-paneel dat je vooral op goedkopere toestellen vindt. Dat klopt, legt Peeters uit. “We (LG, red.) zien dat de kwaliteit van een oled-scherm vele malen hoger is. Het contrast is bijvoorbeeld veel beter. Dat merk je in de praktijk doordat onder andere games, foto’s en video’s er mooier uitzien.”

Op een lcd-display oogt zwart nooit helemaal zwart, want de extra lichtbron zit achter de pixels. Op oled ontbreekt dat lampje én kunnen pixels helemaal uitgeschakeld worden. Hierdoor is zwart echt zwart, wat het betere contrast oplevert waar Peeters het net over had. Een ander belangrijk voordeel is het stroomverbruik, waar we hieronder dieper op ingaan.

3. Verbruikt oled minder stroom dan lcd?

Goed nieuws voor wie een smartphone met een oled-scherm heeft: het schermtype is gemiddeld inderdaad energiezuiniger dan lcd. Uit meerdere onderzoeken van onder andere Google en XDA Developers blijkt dat een oled-display bij veel taken iets tot flink minder stroom verbruikt. Dit heeft te maken met het energieverbruik van kleuren, legt Peeters uit.

“Om het niet te technisch te maken: een lcd-display heeft een lamp die altijd brandt, ongeacht of het scherm kleur, wit of zwart toont. Het energieverbruik blijft eigenlijk constant.

Een oled-display heeft een variabel stroomverbruik omdat het scherm individuele pixels aan- en uit kan zetten. Pixels verbruiken iets meer stroom bij wit, maar minder bij donkergrijs en staan helemaal uit bij zwart.” En pixels die lager of uitstaan, verbruiken minder energie.

Omdat donkere kleuren dus gunstiger zijn voor de accuduur van je smartphone, krijgen steeds meer apps een donkere modus. Google geeft het goede voorbeeld: bijna alle populaire Google-apps hebben naast een lichte versie ook een zogeheten dark mode.

Dat kan veel schelen. Uit Googles onderzoek blijkt namelijk dat YouTube met het donkere thema veertien tot zestig procent minder stroom verbruikt dan het witte thema.

Ben je benieuwd? We zetten de apps op een rij en leggen uit hoe je de dark mode activeert. Uiteraard heeft onze Android Planet-app ook een donkere modus. In Android 10 kan je ook van licht naar donker schakelen, een feature die fabrikanten als OnePlus en Samsung al langer aanbieden.

4. Wat zijn nadelen van oled?

Oled heeft diverse voordelen ten opzichte van lcd, maar de schermtechniek is nog niet perfect. “In heel fel zonlicht is een oled-scherm soms minder goed afleesbaar dan lcd”, verklaart Peeters. Een lcd-display kan een hogere piekhelderheid bereiken en dat is volgens Peeters een punt waarop oled nog verbeterd kan worden.

Een ander minpunt is de hogere productieprijs. Een oled-display is duurder om te maken dan een lcd-scherm. Peeters noemt dit een nadeel voor de smartphonefabrikant (die het scherm inkoopt) en de consument, want een fabrikant berekent de hogere prijs door in de verkoopprijs van het toestel.

“Het prijsverschil met lcd gaat toch wel richting een tientje”, laat Peeters desgevraagd weten. De hogere prijs komt omdat de ontwikkelingskosten van oled nog niet zijn terugverdiend, en dat is bij het oudere lcd wel het geval.

5. Hoelang gaat een oled-scherm mee?

We horen het nog regelmatig: een oled-scherm is een slechte keuze omdat de pixels inbranden, waardoor het beeld lelijk wordt. Klopt dat? Nee, verklaart Peeters van LG stellig. “Dat was jaren geleden zo bij de eerste generatie oled-schermen, maar tegenwoordig zijn de displays zo goed dat dit niet meer mag voorkomen.” Hij legt uit dat schermfabrikanten simpelweg betere displays maken en dat er allerlei algoritmes zijn die inbranding voorkomen.

Inbranding kan plaatsvinden als een oled-scherm heel lang statisch beeld toont, bijvoorbeeld een logo. Om inbranding te voorkomen, verschuift het smartphonescherm de pixels automatisch regelmatig een piepklein stukje. “Dit gaat op pixelniveau, dus je merkt er echt niets van”, zegt Peeters. Hij durft te zeggen dat een goed oled-scherm minstens even lang meegaat als een goed lcd-display.

6. Hebben alle smartphones hetzelfde oled-display?

Nee, zeker niet. Er zijn bijvoorbeeld diverse bedrijven die oled-schermen produceren. Samsung en LG zijn de bekendste. Waar Samsung vooral oleds voor smartphones fabriceert, maakt LG oled-displays voor onder andere televisies en smartphones. Beide bedrijven hebben jarenlange ervaring met het maken van oled-schermen en kunnen displays maken met uiteenlopende eigenschappen.

Peeters: “Het is een hele acceptabele aanname dat de kwaliteit van een oled-scherm op een duur toestel beter is dan die van een smartphone van driehonderd euro. Het scherm kan bijvoorbeeld een hogere lichtopbrengst hebben, waardoor het beter af te lezen is op een zonnige dag.”

Daarnaast kan Peeters zich voorstellen dat goedkopere toestellen niet het nieuwste oled-scherm hebben, maar een display van één of meerdere jaren geleden. Die zijn kwalitatief minder goed. “Er moet ergens een verschil zitten in het prijspunt en dan merk je dat er compromissen gemaakt worden op vrijwel elk onderdeel van de smartphone.”

7. Welk oled-scherm is het beste?

Techfabrikanten roepen graag dat hun nieuwste product of vinding een betere keuze is dan de concurrentie. Dus toen we Peeters van LG vroegen of een LG-oled-scherm beter is dan een oled-display van de concurrentie, hadden we een volmondig ja met een marketingverhaal verwacht. Dat liep anders.

Na het stellen van de vraag blijft het even stil aan de andere kant van de lijn. Een kleine zucht verraadt dat Peeters hard nadenkt. En dan: “Dit is een hele moeilijke vraag.” Hij lacht even, denkt opnieuw na. “Zeker op smartphonegebied zijn de verschillen tegenwoordig zo klein. Ik denk dat het verschil vooral in de pixelopbouw zit, maar met blote oog is dat heel moeilijk te zien.”

Hij vertelt ook een belangrijke nuance: “De kwaliteit van het scherm is ook afhankelijk van heel veel hardwarecomponenten, waaronder de grafische processor. Ik vind het daarom heel lastig om te zeggen welke fabrikant de beste oled-displays maakt.”

8. Is een oled-tv anders dan een oled-smartphonescherm?

Deze vraag is duidelijker te beantwoorden. “Een oled-display voor een smartphone is heel anders dan een scherm voor een televisie”, antwoordt Peeters. Het is geen kwestie van simpelweg een kleiner scherm maken. “De pixelopbouw is anders. Een tv-scherm heeft meer subpixels dan een smartphonedisplay.”

De subpixels van een tv-scherm zijn wit met een kleurfilter, waardoor elke pixel even lang meegaat. LG wil deze techniek graag ook gebruiken voor zijn oled-schermen voor smartphones, maar volgens Peeters is dit nog steeds te lastig vanwege het kleinere formaat. Hij concludeert: “Het is eenvoudiger om een haarscherp oled-scherm te maken voor een 55 inch-tv dan voor een smartphone van bijvoorbeeld 6 inch.”

9. Wat kunnen we in de toekomst van oled verwachten?

Nu je een (beter) beeld hebt van het oled-display, is het tijd om vooruit te kijken. Inmiddels hebben bijna alle dure smartphones, waaronder de OnePlus 7 Pro en Samsung Galaxy S10, een oled-scherm. Volgens Peeters van LG zijn midrange smartphones hierna aan de beurt. “De komende jaren verdienen displayfabrikanten de ontwikkelingskosten terug, dus dan verwacht ik dat oled-schermen ook rendabel worden voor goedkopere toestellen.”

Hiermee lijkt Peeters te doelen op de strategie van LG, want grote concurrent Samsung verkoopt al een paar jaar betaalbare smartphones met oled-schermen. De afgelopen jaren waren dat vooral toestellen in de Galaxy J-reeks, dit jaar gaat het onder andere om de Galaxy A40 (tweehonderd euro) en Galaxy A50 (driehonderd euro). Xiaomi verkoopt met de Mi A3 ook een goedkope smartphone met oled-scherm, al leggen we in onze videoreview uit waarom dat display erg tegenvalt.

Los van het prijspunt verwacht Peeters ook dat oled-schermen een hogere maximale helderheid krijgen, een onderdeel waarop een goed lcd-scherm momenteel nog beter scoort.

Daarnaast voorspelt hij dat er in de toekomst meer smartphones verschijnen met een oled-scherm dat 120 frames per seconde weergeeft. Dit betekent dat het beeld zichzelf 120 keer per seconde ververst. Voor een (duurder) lcd-scherm is dit al jaren haalbaar, maar bijna alle oled-schermen zijn gelimiteerd tot 60 frames per seconde. Een hogere ververssnelheid resulteert in de praktijk in vloeiender beeld, waardoor het scherm prettig kijkt en de smartphone sneller aanvoelt.

Dit jaar verschenen langzaam de eerste toestellen met een 90 fps oled-scherm en onlangs verscheen de Asus ROG Phone II, die een 120 fps oled-display heeft. Peeters wil niet zeggen wanneer LG zo’n smartphone uitbrengt en houdt het bij de mededeling dat LG deze innovatie ‘de komende jaren zeker op de agenda’ heeft staan.

Onder meer omdat gaming op smartphones steeds belangrijker wordt, zegt hij. “Met diensten als Google Stadia kun je straks overal gamen en dan moet de ververssnelheid op smartphones echt hoger dan het huidige 60 frames per seconde.”

Peeters sluit af: “Oled is in tegenstelling tot lcd ook geschikt voor flexibele displays, en dat wordt een belangrijke productgroep. Van smartwatches tot vouwbare toestellen: ze hebben en krijgen allemaal oled.”