Asus ProArt StudioBook One Preview Verticale koeling door ingenieuze schermklep
Asus kennen we bij laptops als de fabrikant van keurige laptopjes zoals de Vivobook, RoG-gamelaptops en natuurlijk de dunne Zenbooks. Op de IFA heeft Asus echter de stoute schoenen aangetrokken, met als resultaat een iets minder keurige laptop: de ProArt StudioBook One. Die laptop is voorzien van zo'n beetje de snelste en duurste onderdelen die je op dit moment in een laptop kunt monteren. De processor is een i9-cpu met een maximale kloksnelheid, op één core, van 5,0GHz en de videokaart is de op de IFA geïntroduceerde Nvidia Quadro RTX 6000. Het interessantste aan de StudioBook One? Al die hardware is achter het beeldscherm gemonteerd en koellucht wordt aangezogen door een klep achter het scherm open te zetten. Reden genoeg om eens van dichtbij te kijken hoe dat werkt.
De StudioBook One heeft, zoals we al meldden, snelle hardware. De i9-9980HK-processor is de snelste mobiele processor die Intel in een laptop kan leveren en is voorzien van acht cores. Gek genoeg heeft Asus voor de StudioBook One niet voor een Xeon-processor gekozen, terwijl er wel een Xeon-variant van de 9980HK beschikbaar is, in de vorm van de Xeon E-2286M. In andere Studiobooks, zoals de StudioBook Pro X kan Asus wel een Xeon-processor monteren. De Xeon-processor voegt onder andere vPro toe, wat in grote bedrijven vaak gebruikt wordt.
De Quadro RTX 6000-gpu is echter de meest indrukwekkende chip die Asus in de Studiobook gestopt heeft. Voor wie niet zo thuis is in Nvidia's Quadro-gpu's: de RTX 6000 is een gpu met 4608 Cuda cores, 72RT-cores, 576 Tensor cores en 24GB aan gddr6-geheugen en is daarmee vergelijkbaar met de gpu die Nvidia in de Titan RTX gebruikt. De RTX 6000 is een stuk krachtiger dan de snelste mobiele GeForce-gpu tot nu toe, de RTX 2080, die 'slechts' 2944 cores en 8GB gddr6 heeft. Koop je de RTX 6000 als losse insteekkaart, dan ben je rond de 4000 euro kwijt, en hij kost 6615 euro als je de kaart bij Nvidia zelf bestelt. Dat is meteen al een indicatie dat de StudioBook One geen goedkope laptop zal worden.
'Goedkoop' is ook niet Asus' idee achter de nieuwe ProArt-laptopserie. Asus gebruikte de ProArt-naam al enige tijd voor highend beeldschermen en op de IFA worden die ook van toepassing op laptops. Die laptops zijn op professioneel gebruik gericht en daarbij horen dus ook de professionele videokaarten, die bedoeld zijn voor gebruik met ontwerp- en simulatiesoftware, in plaats van games zoals de Geforce-kaarten.
Behuizing
De hardware had Asus, zoals bij laptops gebruikelijk, onder het toetsenbord kunnen monteren. Daar heeft de fabrikant niet voor gekozen en in plaats daarvan zit de hardware achter het scherm, net als bij een tablet. In tegenstelling tot de zuinige hardware in een tablet is de hardware in de StudioBook One echter een stuk sneller, maar daardoor wordt er ook meer warmte geproduceerd. Volgens de specificaties van Nvidia kan de RTX 6000 maximaal 250 watt aan warmte genereren en de processor telt daar, volgens de specificatie van Intel nog eens 45 watt bij op. Nu is het verbruik helemaal afhankelijk van de kloksnelheden en limieten die Asus geconfigureerd heeft, maar dat er onder vollast een paar honderd watt aan warmte gegenereerd wordt, is een veilig aanname.
Om die warmteontwikkeling het hoofd te bieden, klapt ondeaan de achterkant van het beeldscherm, de behuizing open om genoeg frisse lucht aan te zuigen. Aan de bovenkant van het beeldscherm, over de hele breedte, zit vervolgens een sleuf waaruit de warme lucht kan ontsnappen. Het scharnier dat Asus daarvoor gebruikt lijkt op dat van de eigen Zephyrus-laptops, waarbij de behuizing ook opent als je het scherm openklapt, maar in het geval van die gamelaptops zit de opening 'gewoon' aan de onderkant.
De 'openklapconstructie' voelt in ieder geval stevig aan, je kunt de klep niet met de hand nog verder opentrekken en op het moment dat je het scherm dichtklapt sluit de klep netjes en is er geen openstaande kier zichtbaar. De montage van het scherm, aan de andere kant, had wel wat steviger gemogen, want als we op de hoeken daarvan drukten veerde het mee. Wellicht wordt dat bij de productieversie van de StudioBook One nog verbeterd. We hebben op de beurs niet de mogelijkheid gehad om de StudioBook One hard aan het werk te zetten om te zien of de ventilators hoorbaar zijn en om te voelen hoe veel warme lucht er bovenaan het scherm uitgeblazen wordt. Bij die laptop voelde je in ieder geval dat warme lucht schuin omhoog naar buiten geblazen werd, dus het lijkt erop dat het niet direct in het gelaat van de gebruiker geblazen wordt.
Het voordeel van de openklappende StudioBook One is volgens Asus dat je de laptop op schoot kunt gebruiken, zonder dat het daar warm wordt. Daarnaast vermoeden we dat de koeling nog wat efficiënter dan de gebruikelijke horizontale koeling zal werken, doordat er convectie optreedt als de componenten warm worden. Een nadeel van de constructie is op het eerste gezicht dat de laptop makkelijk omvalt doordat er veel gewicht in het scherm zit, maar dat lijkt mee te vallen; de laptop lijkt een goede gewichtsverdeling te hebben en volgens een medewerker van Asus is het toetsenborddeel ook verzwaard om te compenseren voor het extra gewicht in het scherm.
Scherm en toetsenbord
Dat scherm verdient overigens een aparte vermelding, want de laptop moet een 4k-scherm met verversingsfrequentie van 120hz krijgen. Tot nu toe waren de snelste laptopschermen bij die resolutie nog 60Hz. Het model dat Asus toonde op de stand konden we in Windows niet met meer dan 60Hz aansturen, maar de StudioBook moet uiteindelijk wel een 120Hz 4k-scherm krijgen wisten Asus-medewerkers ons te vertellen.
Ook het toetsenbord kunnen we niet onbesproken laten, want doordat de hardware achter het scherm zit, hoeft de behuizing rondom het toetsenbord nauwelijks hardware te huisvesten en daarom heeft Asus het behoorlijk dun gemaakt, maar er niet voor gekozen om die ruimte te gebruiken voor een goed toetsenbord. De fabrikant spreekt zelf niet van 'butterfly switches', maar het toetsgevoel en de bijzonder geringe hoeveelheid travel, deden ons denken aan de toetsen die Apple op zijn MacBook Pro gebruikt.
Voorlopige conclusie
De StudioBook One is een hele interessante laptop en dat is hij wat ons betreft vooral vanwege de schermconstructie en toch niet echt vanwege de hardware. Natuurlijk, het is op dit moment de enige laptop met Quadro RTX 6000-gpu, maar verder moet de StudioBook One het afleggen tegen de StudioBook Pro X, die Asus ook op de IFA introduceerde. Die laptop kan bijvoorbeeld van 128GB geheugen worden voorzien en daarnaast is er ruimte voor twee ssd's, een harde schijf, meer aansluitingen en snellere wifi. Je moet het dan echter wel met een Quadro RTX 5000-gpu stellen, die, eerlijk is eerlijk, met 3072 Cuda cores een stuk langzamer zal zijn dan de RTX 6000.
Het mooiste aan de StudioBook One is dat Asus kritisch heeft gekeken naar de constructie van een laptop en een oplossing heeft bedacht voor de warme benen die je krijgt door met een laptop op schoot te werken. Daarnaast vermoeden we dat de koeling op deze verticale manier efficiënter is dan de gebruikelijke horizontale koeling. We zien ook wel wat nadelen aan de StudioBook One, want het scherm leek niet al te stevig in de behuizing te zitten en het toetsenbord had vrijwel geen travel. Wat hardware betreft hadden we liever een draadloze netwerkkaart met Wi-Fi 6 in plaats van Wi-Fi 5 gezien, maar wellicht fikst Asus dat nog voordat de laptop begin 2020 in de winkel komt te liggen. Hoeveel de laptop tegen die tijd gaat kosten, is nog niet bekend, maar gezien de prijs van 6615 euro die Nvidia voor een desktop-Quadro RTX 6000 vraagt, gokken we dat de prijs van de StudioBook One nog wel een paar ruggen hoger zal uitvallen.
