De beste Intel socket 1151 (v2) moederborden: aanraders van B360 tot Z390

Socket 1151 (v2) moederborden koopgids

Vorig jaar bracht Intel voor het laatst een nieuwe processorgeneratie voor de mid-range socket 1151 uit. Destijds publiceerden we onder meer een uitgebreide Z390-roundup van 23 moederborden. De afgelopen tijd is het aantal geteste Z390-borden langzaam opgelopen naar 28 stuks en tevens testten we een aantal moederborden met goedkopere chipsets. Tijd om de beste keuzes weer eens op een rijtje te zetten!

Socket 1151 (v2)

Socket 1151 gaat alweer sinds 2015 mee, maar dan wel in tweede generaties die niet onderling compatibel zijn. De originele socket 1151 werkt uitsluitend met Skylake en Kaby Lake processors, oftewel de Core 6000- en 7000-series. De nieuwe 'socket 1151 v2' is alleen compatibel met Coffee Lake, dat de basis vormt voor de Core 8000- en 9000-reeksen processors. In de Productvergelijker herken je deze moederborden aan het yes 'Intel Coffee Lake compatible'.

Chipsets: H310, B360, B365, H370, Z370 & Z390

De originele socket 1151-moederborden kwamen met de 100- en 200-series chipsets. Die zijn inmiddels niet meer courant. Socket 1151 (v2) wordt altijd gecombineerd met een chipset uit de 300-serie. In de tabel hieronder zie je de belangrijkste verschillen tussen de chipsets.

De eerste chipset voor socket 1151 (v2) was Z370; de meeste moederborden met die chipset kwamen al in oktober 2017 beschikbaar. In april 2018 volgden H370, B360 en H310, die onder meer geïntegreerde wifi en usb 3.1 met zich meebrachten. Z390 werd samen met de 9000-serie cpu's op de markt gebracht in oktober 2018 en brengt de sterke punten van Z370 (mogelijkheid tot overklokken en delen PCIe-lanes om SLI te draaien) samen met de zojuist genoemde nieuwe features. Z390 is daarmee de uitgelezen chipset als je nu een systeem samenstelt op basis van bijvoorbeeld een Core i5 9600K, Core i7 9700K of Core i9 9900K.

Begin 2019 verscheen ook nog eens de B365-chipset, die familie is van de oorspronkelijke Z370-chipset en dus op het oude 22nm-procedé wordt gefabriceerd. Hiermee probeerde Intel een deel van het tekort aan productiecapaciteit op 14nm op te vangen. Alle nieuwe functies, zoals usb 3.1, ontbreken echter op deze chipset.

Doordat de Z390- en B365-chipsets pas zijn uitgebracht toen de 9000-serie processors al op de markt waren, kun je die out-of-the-box gebruiken in moederborden met deze chipsets. Moederborden met oudere chipset hebben daarvoor vaak een bios-update nodig.

Budget aanraders: <100 euro

Eind vorig jaar testten we elf goedkope H310-moederborden, die tussen de zestig en honderd euro kosten. Deze bordjes zijn vooral bedacht voor gebruik met bijvoorbeeld een Celeron-, Pentium- of Core i3-processor. De allergoedkoopste modellen kun je het beste links laten liggen, maar voor rond de 70 euro haal je een van onze aanraders in huis. De ASRock H310M-HDV/M.2, Gigabyte H310M A en MSI H310M Pro-M2 bieden een solide basis, met onder meer zes usb-poorten, vier sata-poorten en een m.2-slot. Ze hebben alle drie hun eigen plus- en minpunten, maar afhankelijk van je eigen wensen zijn ze alle drie prima keuzes.

Mini-ITX

De H310-moederborden op mini-itx-formaat zijn wat duurder; zowel Asus als MSI vragen ruim 90 euro. De H310I Pro viel vooral op door zijn zeer uitgebreide stroomvoorziening, waardoor hij geschikt is als basis voor een betaalbaar werkpaard. De Asus Prime H310I-Plus heeft in tegenstelling tot de MSI een hdmi-uitgang, zodat je hem eenvoudig op een tv kan aansluiten.

Mid-range aanraders: 100-150 euro

In de onderkant van het middensegment heb je de keuze tussen instap Z390-moederborden en een heel scala aan B360/H370-modellen. De belangrijkste voordelen van de Z390-chipset hebben we hierboven besproken: je hebt de mogelijkheid om je processor over te klokken en doordat de zestien pci-express 3.0-lanes te splitsen zijn, kun je twee videokaarten combineren. Dat laatste is anno 2019 weinig relevant meer, en als je niet voor een overklokbare K-processor kiest is er dus eigenlijk weinig reden om voor het relatief prijzige Z390 te gaan.

Onze twee aanraders zijn de ASRock Fatal1ty H370 Performance (gem. 129 euro) en de Gigabyte H370 Aorus Gaming 3 WiFi (gem. 142 euro). Beide moederborden leveren veel features en kwaliteit voor een relatief bescheiden prijs. Er zijn onder meer twee m.2-sloten, een Realtek ALC1220 audiocodec mét s/pdif en een ruime stroomvoorziening met grote koelblokken. Het moederbord van Gigabyte is wat duurder dan dat van ASRock, maar voor die meerprijs krijg je een snelle draadloze netwerkkaart en een interne usb type-c header. Vooral als je wifi gebruikt is de H3709 Aorus Gaming 3 WiFi zijn meerprijs in onze ogen waard.

Micro-ATX en mini-ITX

De atx-formfactor is in dit segment leidend, maar eigenlijk is dat best gek: in het overgrote merendeel van de systemen zal er hooguit één videokaart in de pci-express sloten steken. Wat is er dan te koop in kleinere formaten? Het antwoordt luidt helaas: bitter weinig. Diverse fabrikanten verkopen enkele budgetopties in micro-atx-formaat, maar vaak biedt een atx-bord met dezelfde prijs simpelweg meer waar voor je geld. Dat is deels onze eigen schuld: fabrikanten geven desgevraagd aan dat vooral micro-atx steeds slechter verkoopt en zodoende ook minder aandacht krijgt.

Een van de weinige itx-bordjes die we toch het noemen waard vinden, is de ASRock H370M-ITX/ac (gem. 115 euro). In vergelijking met de goedkopere itx-moederborden met de H310-chipset biedt hij echt wat extra's: vier snelle usb 3.1-poorten, twee extra sata-aansluitingen, een op pci-express 3.0-snelheid werkend m.2-slot en zowel twee hdmi-poorten als een displayport-uitgang. De 'ac' in de naam staat uiteraard voor wifi, al zijn we niet kapot van de meegeleverde 433 Mbit-adapter.

Overklokbare aanraders: 150-250 euro

Als je wil gaan overklokken met een daarvoor geschikte K-processor, moet je investeren in een Intel Z390-moederbord. De Gigabyte Z390 UD (gem. 124 euro) maakt dat al mogelijk, maar is op alle andere punten zeer basaal uitgevoerd. Je moet al gauw richting de 200 euro uitgeven om een Z390-moederbord te vinden dat voldoet aan alle zaken die je wil hebben: een potente stroomvoorziening, ondersteuning voor usb 3.1, kwalitatief goede audio- en netwerkchips en ten minste twee m.2-sloten.

Asus, Gigabyte en MSI hebben in dit segment alle drie een moederbord dat al die features biedt. Qua prijs ontlopen ze elkaar niet veel. De Asus Prime is wat minder uitbundiger uitgevoerd qua uiterlijk, dit bord mist bijvoorbeeld het geïntegreerde i/o-shield en addressable rgb (reguliere rgb is wel aanwezig). Gigabyte biedt op dat vlak meer, maar mist onder meer de on-board powerknop. Ook MSI heeft die knop niet, maar bij die fabrikant werkt de interne usb-c-header als enige op 3.1-snelheid. Kortom, drie aanraders met slechts kleine onderlinge verschillen.

Met de bovengenoemde Z390-moederborden kun je uitstekend overklokken, maar een moederbord speciaal voor die-hard overklokkers ontwerpen gaat nog een stapje verder. Dat heeft Asus gedaan met de RoG Maximus XI Apex. De vrm's zijn van topniveau (zestien Vcore-powerstages) het bord loopt over van de overklokfeatures, zoals voltagemeetpunten, een foutcode-display, een LN2-modus waarin je extreme voltages kunt instellen en een dubbele bios.

Doordat er maar twee geheugensloten aanwezig zijn, leent het moederbord zich bovendien uitstekend voor het overklokken van geheugen. In onze eigen tests met een Samsung B-die kit (Inno3D iChill RGB Aura Black 16GB DDR4-3600 CL17 kit) kwamen we tot een kloksnelheid van 4600 MHz met CL-18-20-20-39 timings, wat nog 100 MHz hoger is dan wat we in onze reguliere geheugentest met de Apex van de vorige generatie haalden. Voor reguliere gebruikers vormen die twee geheugensloten een beperking, maar voor die-hard overklokkers is dit het Z390-moederbord dat je moet hebben.

Micro-ATX en mini-ITX

Micro-atx-moederborden zijn in dit segment zo goed als niet-bestaand. Wel zijn er diverse toffe itx-moederborden met de Z390-chipset te koop. Alle geteste Z390 itx-bordjes zijn luxe uitgevoerd: goede audio, Intel-ethernet, snelle wifi en een m.2-slot inclusief heatsink komen we op elk bordje tegen. Gigabyte is duidelijk goedkoper en heeft geen significante nadelen; voor veel gebruikers is dit de beste keuze. ASRock valt op door zijn Z390 Phantom Gaming-ITX/ac te voorzien van thunderbolt 3, wat voor een specifieke doelgroep een grote meerwaarde zal zijn. De meerprijs blijft met zo'n 15 euro beperkt, dus afhankelijk van je wensen kunnen we ze allebei warm aanbevelen.

High-end aanraders: 250-500 euro

Voor zo'n 250 tot 350 euro hebben vrijwel alle fabrikanten een aanbod dat alle overgebleven minpunten van de categorie hierboven oplost. Feitelijk zoeken we dus naar een bord dat echt álles goed doet. Ook daarvan zijn er meerdere, maar ASRock valt in dit segment op door unieke toevoegingen te doen.

De Z390 Phantom Gaming 9 (gem. 285 euro) en de Z390 Taichi Ultimate (gem. 299 euro) doen vooral heel veel goed: uitstekende audio met een hoofdtelefoonversterker, zeer snelle wifi en als een van de weinige borden acht sata-poorten. De Phantom Gaming 9 voegt daar support voor thunderbolt 3 aan toe, bij de Taichi Ultimate gaat ASRock juist voor een 10Gb-ethernetpoort.

Nu is het in beide gevallen maar net een feature die je moet kunnen gebruiken, maar het is wel een duidelijke toegevoegde waarde ten opzichte van de modellen uit de mid-range categorie, nog buiten het feit dat alle 'reguliere' features 100% kloppen.

Het kan altijd nog een tandje extremer, zo laat Gigabyte zien met de gemiddeld 578 euro kostende Z390 Aorus Xtreme. In de VRM-test zette dit bord met ruime afstand het beste resultaat neer. Ook de andere aspecten van de Z390 Aorus Xtreme spreken tot de verbeelding: ondersteuning voor thunderbolt, drie m.2-sloten met drie bijbehorende koelers, 10Gb-ethernet, supersnelle wifi, topklasse audio, en dan hebben we het over de meegeleverde 'Aorus RGB/Fan commander' en 'OC Touch' accessoires nog niet eens gehad.