Sony Xperia 1 Review Extra lange en veelbelovende Xperia-reboot

Sony was een van de weinige fabrikanten die nog echt compacte high-end telefoons uitbrachten, in de vorm van de Compact-serie. Bijna een jaar geleden op de IFA-beurs in Berlijn hoopten we al op een opvolger in de Compact-serie, maar die is er nog altijd niet. Sony zou een Xperia 4 in de maak hebben, met Snapdragon 710. Dat is natuurlijk niet helemaal high-end, al komt het in de buurt. Liefhebbers kunnen verder uitwijken naar kleinere telefoons als de Pixel 3 en iPhone 8, maar het houdt niet over.

Sony brengt echter wel elk half jaar nog steeds een grote high-end telefoon op de markt, met wisselende resultaten. De recentste die we reviewden, is de Xperia XZ3. Helaas scoorde dat toestel op twee enorm belangrijke punten matig in verhouding tot vergelijkbare smartphones: camera en accuduur. Aan een van die dingen is in elk geval flink gewerkt volgens Sony en dat is de camera. Sony heeft naar eigen zeggen de sluis opengezet om functies van de populaire Alpha-camera's te laten overvloeien naar de Xperia-smartphones. Door het vorige management zou dit gezien worden als kannibalisatie, maar daarin zou verandering zijn gekomen.

Het gevolg? Een andere aanpak in ruisonderdrukking, eindelijk rawfoto's van de camera's trekken en functies als Eye Autofocus in de camera-app. Zouden deze en toekomstige Xperia-camera's zich dan eindelijk kunnen meten met de beste smartphonecamera's? De hardware is er immers allang, want de beste smartphonecamera's gebruiken nota bene Sony-sensors.

Dit en meer zoeken we uit in deze review van deze opvallend langwerpige Sony Xperia 1.

Behuizing

Toen we de Xperia 1 voor het eerst vasthadden, was onze eerste gedachte dat het een wel erg langwerpige telefoon is. Dat is het ook in verhouding tot veel andere toestellen en dat komt hoofdzakelijk door de 21:9-schermverhouding, waar we het later nog over zullen hebben. Het tweede dat door ons heen ging, was de twijfel of we dit nou een strak en minimalistisch ontwerp vonden, of toch eigenlijk een tikkeltje saai. We neigen naar het eerste, zeker als je voor een kleurtje kiest, maar kunnen ons ook voorstellen dat je het ontwerp van de Xperia 1 een beetje kleurloos vindt. De aantrekkingskracht van het toestel zit hem echter het meest in het dunne en slanke karakter van de behuizing, hoewel ook dat natuurlijk subjectief is. Hij is in elk geval een heel stuk dunner dan voorganger Xperia XZ3 en ook wat lichter.

Zoals je kunt zien, is de Xperia 1 een stuk langwerpiger dan de XZ3, maar ook dan de meeste andere telefoons. Een 21:9-schermverhouding zagen we ook al op de Motorola One Vision, maar verder hebben we nog geen toestellen met deze schermverhouding op Tweakers HQ gehad. Het voordeel voor de behuizing is dat je die makkelijker omklemt. Dat is in de praktijk fijner dan we dachten. Je kunt hierdoor bijvoorbeeld iets verder reiken met je duim. Het nadeel is dat je juist minder makkelijk met je duim bij de bovenkant van het scherm komt, want die is nu echt ver weg. In sommige apps zitten knoppen nu eenmaal bovenaan en die zijn minder goed bereikbaar op deze Xperia 1.

Hoewel de telefoon vrij lang is en dus niet in elke spijkerbroek even lekker zit als je je been optrekt, zijn wij verrast hoe prettig we een dergelijk langwerpig scherm vinden. Zoals je verderop in de review zult lezen, heeft het nadelen. Zeker in apps waarin je scrolt, is het echter fijn, waarover eveneens later meer. Verder valt op dat de relatieve schermgrootte wat lager ligt dan bij de Galaxy S10+. Dat toestel heeft echter wel een gat in het scherm en de Xperia 1 heeft daar in het geheel geen inkeping of gat. De camera zit gewoon in de bezel boven het scherm.

De behuizing zit verder vrij degelijk in elkaar. De knoppen laten zich niet te makkelijk indrukken en hebben weinig speling. De vingerafdrukscanner zit op de juiste hoogte, in tegenstelling tot bij de XZ3, en de knoppen zijn goed bereikbaar. Voor linkshandige mensen is het een minder handige telefoon. Tenminste, een linkshandige redacteur vindt het erg onhandig dat alle knoppen en de scanner aan de rechterkant zitten. Wellicht is dit een telefoon die je even in de winkel moet vasthebben, ook vanwege het langwerpige karakter. De een zal het fijn vinden, de andere minder. De Xperia 1 ligt hoe dan ook lekkerder in de hand dan de Xperia XZ3. Door het lagere gewicht en de andere vorm prikt de hoek van de telefoon minder in je handpalm.

Het glas aan de achterkant is, net als aan de voorkant, Gorilla Glass 6. De randen zijn zoals bij vrijwel alle andere high-end toestellen van metaal. Ook is de achterkant glanzend, zoals eveneens gebruikelijk. De coating is echter anders dan die van de Xperia XZ3, want er blijven minder snel vette vingervegen achter op de glasplaat. Daardoor zie je de vingervegen dus minder goed.

Gelukkig is de fysieke sluiterknop behouden gebleven op de Xperia 1. Het is uniek voor smartphones van nu en de knop voegt daadwerkelijk wat toe. Je kunt hem ook nog steeds half ingedrukt houden om de focus en belichting te locken. Hoewel we gewend zijn om op het scherm te tikken om foto's te maken, betrappen we onszelf erop dat we hem veel gebruiken.

Met de waterdichtheid zit het gelukkig ook wel snor. De Xperia 1 heeft een ip65/68-classificatie, wat betekent dat hij voor onbepaalde tijd op meer dan een meter diepte het water in kan zonder het hoekje om te gaan en dat je er drie minuten lang een waterstraal op kunt zetten onder 'lage' druk. Sony geeft op zijn website echter aan dat je hem niet mag onderdompelen in water of andere vloeistoffen, maar wel bijvoorbeeld onder de kraan mag afspoelen.

Scherm

Het extra langgerekte oledscherm is een van de belangrijkste verkoopargumenten van de Xperia 1. De 21:9-verhouding zien we op dit moment niet vaak en bovendien is dit het eerste 4k-oledscherm in een smartphone. We hebben onze mening daarover gevormd door diverse 4k-content te bekijken en dan over te schakelen naar 1080p en weer terug. Dus hoe tof is het om een relatief klein 4k-scherm te hebben van 6,5", met een schermoppervlakte van ongeveer honderd vierkante centimeter?

Het goede nieuws is dat we, gekeken vanaf de minimale afstand waarbij we nog kunnen focussen, het verschil zien tussen 4k-content en content met 1080p-resolutie. Tenminste, dat lukte bij mooie natuurfilms, maar bijvoorbeeld niet bij de 4k-trailer van Avengers: Endgame. Beide overigens met een 21:9-beeldverhouding, zodat de volledige schermgrootte wordt benut. Toch is het verschil minimaal en maakt 4k-content kijken op een oledpaneel van LG van 55" veel meer indruk. De beeldverhouding daarvan komt overigens niet overeen met die van deze Xperia 1, want die is 16:9. Bij een klein scherm zoals dat van de Xperia 1 kun je niet dichtbij genoeg komen om de overvloed aan detail écht tot zijn recht te laten komen.

Er is echter meer goed nieuws, want de 4k-resolutie gaat niet ten koste van de accuduur, tenminste niet als je geen 4k-content bekijkt. De meeste Android-apps ondersteunen helemaal geen 4k-resolutie en ook de interface van Android wordt in een resolutie van 1096x2560 pixels getoond. Van Sony's eigen apps, ondersteunen alleen de apps Album en Videos 4k. Apps die ondersteuning hebben voor 4k-content kunnen uiteraard wel in 4k-resolutie worden weergegeven. Een voor de hand liggende app die dat doet, is Netflix.

Er is overigens zowel op YouTube als op Netflix inmiddels genoeg content te vinden met een 21:9-beeldverhouding, dus het langwerpige scherm van de Xperia 1 is een interessant koopargument als je veel naar dit soort content kijkt. Als we geen video's kijken, vinden we het langwerpige scherm echter ook verrassend fijn werken. In de praktijk gebruiken we vrij veel apps waarbij je naar beneden scrolt en er past dan natuurlijk meer op dit scherm. Dat maakt het soms overzichtelijker en je hoeft minder te scrollen.

Nadelen zijn er ook. Zo is er weinig ruimte in de hoogte als je het scherm in de landschapsmodus houdt. Als je je telefoon vaak zo gebruikt, is dit scherm niet echt een aanrader. Ook is de telefoon mede door deze schermverhouding wat langer dan de meeste concurrenten, zoals een Huawei P30 Pro of S10+. Soms moet je natuurlijk behoorlijk reiken met dit lange scherm, want er zijn bijvoorbeeld nu eenmaal apps die een knop of ander interface-element aan de bovenkant hebben geplaatst. Gelukkig heeft Sony er wel voor gezorgd dat je op het thuisscherm in het midden naar beneden kunt vegen om de notificaties en shortcuts tevoorschijn te halen. Ook kun je de modus voor één hand activeren, zodat het scherm wordt verkleind. Mocht je er trouwens weleens behoefte aan hebben om twee apps tegelijk op je scherm te gebruiken, dan is de extra hoogte van dit scherm handig.

Het oledscherm van de Xperia 1 is gemaakt door LG en het is een zogeheten p-oledscherm. De 'p' staat voor 'polymer' en met deze manier om oledschermen te maken kunnen de schermen dunner zijn. Dit Xperia 1-scherm is voorzien van een pentile-pixelindeling, met groene subpixels. Door de hoge resolutie van het scherm zie je echter geen checkerboardeffect, dus hebben we er geen klagen over.

De Xperia 1 heeft ondersteuning voor hdr-content, maar ook content zonder hdr kan door de zogeheten X1-engine meer contrast en helderheid krijgen, volgens Sony. Deze Bravia hdr-remastertechnologie is mooi meegenomen, al hebben we die in de praktijk niet echt opgemerkt. Wel kunnen we simpelweg stellen dat het een erg mooi scherm is en we hebben het natuurlijk ook weer gemeten met onze SpectraCal C6-colorimeter en CalMAN 5-software.

Dat het oledscherm van de Xperia 1 contrastrijk is, staat buiten kijf. Het is immers een oledschem en op het oog is het een mooi exemplaar. Het meten van het contrast heeft geen nut, want een oledscherm heeft een schier oneindig hoge contrastwaarde. Het meten van de maximale helderheid heeft wel een belangrijk nut. Als de waarde niet hoog genoeg is, is het doorgaans zo dat het scherm ook moeilijk af te lezen is in de zon. Andere factoren zijn hierbij natuurlijk ook van belang, zoals de mate van reflectie en of het scherm gelamineerd is. Dat laatste is elk scherm dat we in de afgelopen jaren hebben gezien en de reflectie verschilt niet enorm per toestel.

De Xperia 1 scoort een meer dan prima waarde in onze test en dat is weleens anders geweest bij Xperia-toestellen. Bij de XZ3 en XZ2 hield het niet over, maar dit toestel is goed af te lezen als je in de tuin zit te sippen aan een cocktail. Ook scoort deze smartphone fantastisch als het gaat om minimale helderheid. Dat is van belang als je in een geheel verduisterde kamer naar je smartphone staart. Als het scherm dan bij minimale helderheid alsnog te fel is, vinden je ogen dat niet zo lekker.

Wat kleurechtheid betreft zien we dat Sony erg consequent is. De gemiddelde kleurfout is onder de 3, dus veel kleurverschil zul je niet zien met bet blote oog, maar traditioneel is de kleurtemperatuur wel wat te 'koel' afgesteld. De gemiddelde grijswaardenfout is dan ook wat te hoog en dat kun je zien. Het scherm is met 7788 kelvin standaard te koel afgesteld. Je kunt dat gelukkig veranderen, maar dit gaat iets ten koste van de maximale helderheid. Fijn dat de Xperia 1 op dat gebied wat speling heeft.

Camera

Het smartphonecameraverhaal van Sony is, gezien met nuchtere Nederlandse ogen, opzienbarend. Sony is al jaren een van de pioniers op het gebied van spiegelloze digitale camera's, met name met de Alpha-camerareeks. Toch waren de high-end smartphonecamera's van Sony van de laatste jaren altijd matig voor hun prijsklasse. In het afgelopen half jaar kwamen er berichten van Sony naar buiten die vertelden over een verandering in aanpak.

De nieuwe ceo Yoshida zou meer samenwerking tussen de verschillende Sony-afdelingen stimuleren. De camera-afdelingen zouden voorheen niet of nauwelijks samenwerken met de smartphoneafdeling. De gedachte erachter zou zijn dat als Xperia-telefoons features van de Alpha-serie krijgen, de cameraverkopen weleens achteruit zouden kunnen gaan, terwijl het toch om een heel andere orde van fotokwaliteit gaat. Als tweaker hebben we dit nooit begrepen. Zo ook bijvoorbeeld dat Sony het maken van rawfoto's met de Xperia-camera's blokkeerde.

Dat laatste is een van de dingen die vanaf de Xperia 1 wel kunnen, via een app van een derde partij dan, maar er is meer. De manier om ruis te reduceren is van de Alpha-camera's overgenomen. Zo wordt al ruisreductie toegepast op de rawfoto voordat deze in jpeg wordt omgezet, zo bevestigt Adam Marsh, Senior Manager Global Marketing van Sony. Ook overgekomen van de Alpha-camera's is Eye Autofocus. Daarbij focust de Sony automatisch op het gedeelte van het beeld dat ogen bevat en dat is best een fijne functie, hoewel minder geavanceerd dan op de nieuwste Alpha-camera's. Alsnog is het bijzonder om te zien hoe goed de Xperia 1 een oog herkent, en van behoorlijke afstand.

Verder is de lensopening van de primaire camera met f/1.6 een stukje groter, zijn de pixels van 1,22µm naar 1,4µm gegaan en zitten er meer camera's op de achterkant dan gebruikelijk bij Sony: drie stuks. En, je gelooft het niet, dit is de eerste Sony-telefoon met optische beeldstabilisatie. Dat werd tijd. De camera's naast de primaire hebben ook nog eens een direct praktisch nut voor de gebruiker. Er zitten namelijk een telelens en een ultragroothoeklens op. Sony had eerder al eens een dubbele camera achterop, maar de tweede camera had een zwartwitsensor, die slechts tot doel had om de fotokwaliteit te verbeteren en niet om objecten bijvoorbeeld dichterbij te halen. Al met al dus een goed verhaal, maar alles hangt of staat natuurlijk met de daadwerkelijke fotokwaliteit, dus laten we daar eens naar kijken.

Bovenstaande foto's zijn genomen met de Xperia 1, zijn voorganger de XZ3 en de P30 Pro. Deze laatste hebben we gekozen omdat het de benchmark is van dit jaar. Uit onze smartphonefotografietest kwam hij als winnaar naar voren. Deze foto's zijn zoals je ziet gemaakt bij goede tot redelijke lichtomstandigheden en er valllen een paar dingen op.

Zo is er een bak minder ruis te zien op de foto's van de Xperia 1 dan op die van de Xperia XZ3 en de foto's van de Xperia 1 zijn veel detailrijker. Vooral aan de randen van de foto's van de Xperia XZ3 gaat veel detail verloren en de Xperia 1 heeft daar veel minder last van. Op dat vlak zelfs minder dan de P30 Pro, zo hebben we hier en daar geconstateerd.

Als je de beelden van de P30 Pro echter naast de foto's van de Xperia 1 zet, wint de eerste alsnog. Naast een vaak iets detailrijker beeld, gaat de P30 Pro beter om met hdr-situaties, zoals je in bovenstaande uitsnede kunt zien. De Xperia 1 doet dat wel weer een stuk beter dan de XZ3, maar begaat soms een misser. Bij direct tegenlicht presteert de Xperia 1 goed, zoals je in bovenstaande foto in de duinen ziet, maar we zien wel vaak meer lensflares dan gemiddeld.

Bij matige tot slechte lichtomstandigheden is het beeld eigenlijk niet heel anders. De Xperia 1 schiet detailrijkere plaatjes met minder ruis dan de Xperia XZ3. Ook stelt hij de belichting doorgaans beter in, wat bruikbaardere foto's oplevert. Opvallend is dat de Xperia 1 een soort automatische nachtmodus heeft.

Als het echt donker is, zoals bij de laatste paar situaties hierboven, tekent de camera-app een cirkel en als die af is, heeft de Xperia 1 de benodigde beelden gecombineerd. Dit werkt best goed en hij doet het wanneer het nodig is. De resulterende foto's zouden we echter moeten vergelijken met de nachtmodus van de P30 Pro, want het duurt ongeveer even lang voordat een foto genomen is. Daarom zijn de laatste drie foto's hierboven met de P30 Pro in die modus gemaakt.

De beelden die de P30 Pro in de nachtmodus maakt, zijn detailrijker en bevatten duidelijk minder ruis dan die van de Xperia 1. Toch zijn de verschillen bij deze omstandigheden, waarin de P30 Pro de koning van het moment is, kleiner dan we verwachtten. Dat geldt zeker als je met beide toestellen gewoon afdrukt, zonder met de nachtmodus van de P30 Pro te vergelijken. De Xperia 1 weert zich kranig en verrast ons dus in positieve zin.

De Sony Xperia 1 heeft een camera die een stuk veelzijdiger is dan die van de Xperia XZ3. Dat toestel had maar één lens achterop en de Xperia 1 maar liefst drie; een reguliere groothoeklens met een brandpuntsafstand van 26mm, een telelens met 52mm en een ultragroothoeklens met 16mm. Deze laatste lens haalt dingen dus twee keer zo dichtbij, om bij een gebrek aan bewegende cameradelen niet te spreken van zoom. De P30 Pro heeft een iets beperktere ultragroothoeklens, maar wel een periscopische lens die objecten vijf keer zo dichbij haalt.

Hierboven zie je verschillende 'zoomstanden' met de toestellen. Bij de P30 Pro hebben we naast de gebruikelijke 5x ook de 2x zoom-stand meegenomen. Dat is bij de P30 Pro een hybride zoomvariant, waarbij een combinatie van camera's wordt gebruikt. De 2x-zoomfoto van de Xperia 1-foto is natuurlijk wat detailrijker, maar extreem veel scheelt het niet, zoals je hieronder kunt zien in de uitsnede.

De 5x-zoomfoto van de P30 Pro valt echter tegen, omdat hij weer eens verkeerd heeft gefocust. Dit is een probleem waar we al eerder vaak tegenaan liepen en het is een verbeterpunt van die camera. Natuurlijk is 5x zoom alsnog fijn om te hebben, maar er is ook wat voor te zeggen om een lens die dingen twee keer zo dichbij haalt, te prefereren. Hoe dan ook, de zoomlens is een heel fijne toevoeging voor de Xperia 1 ten opzichte van zijn voorganger.

Hier hebben we de ultragroothoeklenzen van Xperia 1 en P30 Pro ook meegenomen. Daarbij valt op dat de P30 Pro een wat te blauwe foto aflevert in deze situatie, waardoor het bijna winter lijkt. Dat doet de Xperia 1 beter, hoewel de P30 Pro-ultragroothoekcamera overigens doorgaans beter is dan die van de Xperia 1. De ultragroothoekcamera van de Xperia 1 produceert namelijk veel onderbelichte beelden. We zien in deze serie ook de kracht van de 5x-zoomstand van het Huawei-toestel terug. De kasteelruïne kan mooi dichtbij worden gehaald en deze keer doet de autofocus het goed.

Wat de Xperia 1 goed doet, is het ongeveer hetzelfde houden van de kleurtemperatuur bij gebruik van de verschillende lenzen. De vergelijking tussen de Xperia XZ3 en 1 laat zien dat de Xperia 1 een grote verbetering is wat het goed belichten van donkere delen in een situatie betreft. De P30 Pro doet dit echter nog een stapje beter.

Bij de vorige situatie valt het niet zo op, maar als je naar deze reeks foto's kijkt, zie je bij de ultragroothoek een behoorlijke vervorming optreden. Kijk maar eens naar de verticale lijn van het meest rechtse gebouw, die behoorlijk krom is. Ook is de ultragroothoekfoto weer erg onderbelicht en we schoten dit toen het net wat begon te schemeren. De foto met de primaire camera van de P30 Pro is niet goed gefocust, maar dit is geen regelmatig terugkerend iets en gebeurt soms met vrijwel alle smartphonecamera's. Wel zie je weer de kracht van de '5x zoom'.

Al met al is de cameraset-up van de Xperia 1 een heel stuk veelzijdiger dan die van zijn voorganger en is ook de kwaliteit zienderogen vooruit geschoten. Er zijn zeker verbeterpunten, maar die heeft de goede P30 Pro ook, hoewel minder. De onderbelichte beelden die de ultragroothoeklens schiet, zijn nog het jammerst, maar vooral de primaire camera is een degelijk ding dat het duister niet schuwt.

Camera-app

Sony heeft de camera-app vernieuwd toen de XZ3 uitkwam en daar waren we al enthousiast over. De app is een stuk eenvoudiger gemaakt en met de Xperia 1 weer wat verbeterd. Aan de linkerkant zie je alle veelgebruikte instellingen, rechtsonder is een knop voor de diverse fotomodi, Google Lens, portretmodus augmentedrealityeffecten en de handmatige modus. De superslowmotionfunctie is nu direct en dus snel bereikbaar naast de modiknop rechtsonder. Het schakelen tussen foto- en videomodus doe je door omhoog of omlaag te vegen. Dat alles werkt prima en simpel, en de app is vlot. Wel zijn de knopjes wat klein, waardoor je soms weleens mis drukt. Je kunt overigens ook snelkoppelingen maken naar specifieke cameramodi op het thuisscherm, mocht je er een vaak gebruiken.

Smart Launch is eveneens van de XZ3 meegekomen. Als je de Xperia 1 uit je zak haalt en horizontaal houdt, detecteert het toestel dit en start het de camera-app, als je die optie aanzet. Je kunt dan alleen niet direct een foto maken, maar moet het scherm nog aanraken om te bevestigen dat de Xperia 1 er goed aan heeft gedaan om de camera te starten. Hoewel het goed werkt, is het probleem dat het dan net zo makkelijk is om de powerknop twee keer in te drukken of de cameraknop ingedrukt te houden terwijl je de telefoon uit je zak haalt. Aangezien het heel soms niet werkt, gebruiken we altijd een van die methoden om de camera-app te starten.

De Side Sense-functie van de XZ3 is eveneens terug en komt hier ook om de hoek kijken als de camera in werking is. Je kunt in de camera-app op de rand van het scherm tikken om af te drukken. Aangezien dat nog veel meer hit or miss is dan Smart Launch, gebruiken we dit liever niet.

Sluitervertraging doet zich maar zelden voor, al is schakelen tussen de camera's wel wat traag. De automatische instellingen werken vrij goed. Zo zien we niet vaak bewogen foto's in de praktijk. Een minpuntje ten opzichte van veel andere smartphonecamera's in deze prijsklasse is dat de Xperia 1 niet van heel dichtbij kan scherpstellen. Het is dus geen toestel voor macrofotografie.

Accuduur

Sony Xperia-toestellen hadden vaak een meer dan prima accuduur. De Compact-serie was hier doorgaans sterk in en ook de Xperia XZ2 was destijds in verhouding tot de concurrentie een soort Maarten van der Weijden in smartphonevorm. Nou ja, behalve dan dat je hem volgens Sony niet mag onderdompelen. We dwalen af. De XZ3 had bepaald geen goed uithoudingsvermogen en we hadden gehoopt dat Sony hiervan had geleerd en dit pluspunt uit het verleden opnieuw de aandacht had gegeven die het verdient. Het is namelijk een ontzettend belangrijke eigenschap van een smartphone wat ons betreft. Onze tests wijzen helaas iets anders uit.

We vinden de Sony Xperia 1 in alle accutests in de onderste regionen van deze staafdiagrammen terug en dat is altijd slecht nieuws. Een kleine verzachtende omstandigheid is dat bijna alle smartphones die we tegenwoordig testen, het in de praktijk doorgaans wel een dag uithouden. De gemiddelde accuduur is er in de afgelopen jaren namelijk flink op vooruitgegaan. Dat betekent echter niet dat fabrikanten het zich kunnen veroorloven om het minder lang uit te houden op een acculading dan de eigentijdse concurrentie.

In de praktijk hebben we nog niet zonder accusap gezeten aan het einde van de dag, terwijl we wel een paar dagen flink hebben genavigeerd en gefotografeerd. Wel hebben we gemerkt dat we vaak een lager percentage overhadden aan het einde van de dag dan bij andere telefoons die we de laatste tijd hebben getest. Daarmee worden de testresultaten dus enigszins door de praktijk onderstreept. De P30 Pro bleek echter sneller leeg te lopen dan de Xperia 1 als we beide een dag op stand-by zetten, maar dit is geen heel wetenschappelijke test. Hoe dan ook, het LG-oledscherm van Sony lijkt mee energie te gebruiken dan veel andere oledschermen die we testten. Dat zagen we ook al bij de voorganger Xperia XZ3.

Opladen

Sony neemt snelladen met de Xperia 1 iets serieuzer. Er is nu een 18W-lader meegeleverd, waar de XZ3 het nog met een 7,5W-lader moest doen. De nieuwe Xperia is daarmee in een half uurtje 44 procent opgeladen en dat is niet verkeerd, al hebben we het weleens sneller gezien natuurlijk. Wat ons betreft is het belangrijkste dat de bijgeleverde lader nu eindelijk wel acceptabele laadsnelheden haalt, hoewel er ook bij de XZ3 al ondersteuning voor sneller laden was als je zelf bereid was een Power Delivery 2.0-lader te kopen. Ook de Xperia 1 laadt overigens volgens de Power Delivery 2.0-standaard.

Een erg vreemde move van Sony is het weglaten van draadloos laden met de Qi-standaard. Dat deed de Xperia XZ3 namelijk wel. De een zal er niets om geven, de ander wel, maar het is een minpunt ten opzichte van de concurrentie. De S10+ en P30 Pro hebben het, de OnePlus 7 Pro bijvoorbeeld niet.

Hardware

Over de snelheid van de hardware hebben we niets te klagen. Apps starten zelfs ongeveer even snel op als bij de OnePlus 7. Er zit een Snapdragon 855-soc in het toestel. Deze hebben we in de afgelopen tijd vaak gezien in toestellen die we hebben getest, zoals de OnePlus 7 (Pro), Oppo Reno 10x Zoom en Xiaomi Mi 9. In de Pricewatch staan inmiddels acht verschillende toestellen met deze snelste soc die daadwerkelijk te koop zijn. Toch heeft de Xperia 1 geen ufs 3-opslag. Aan de andere kant is de OnePlus 7 (Pro) het enige toestel dat dit wel heeft.

De Qualcomm Snapdragon 855 is de nieuwste high-end soc van de Amerikaanse processorontwerper. Hij beschikt over een primaire core op maximaal 2,84GHz, met drie prestatiekernen op maximaal 2,42GHz. Deze kernen zijn allemaal afgeleid van Arm's nieuwe Cortex A76. Verder zijn er nog vier energiezuinige ARM Cortex A55-kernen met een kloksnelheid van 1,8GHz. De processorkernen delen 2MB L3-cache, wat alleen met DynamIQ mogelijk is. Dit is onveranderd ten opzichte van voorganger SD845. De Adreno 640-gpu zou een verbetering van de prestaties van twintig procent ten opzichte van de Snapdragon 845 met zich meebrengen.

De hoeveelheid geheugen die je bij de Xperia 1 krijgt, is wel wat aan de lage kant. Er zit standaard 128GB opslag en 6GB werkgeheugen in het toestel, waar je bij de OnePlus 7 Pro en Oppo 10x Zoom 256GB en 8GB krijgt. Bij een S10+ krijg je standaard ook 128GB opslag, maar wel 8GB werkgeheugen, waardoor er dus in principe meer apps waartussen je kunt schakelen in het geheugen kunnen worden gehouden.

De vingerafdrukscanner van de Xperia 1 zit aan de rechterzijkant, wat voor linkshandigen onhandig kan zijn. Als rechtshandige zijn we wel blij met de plaatsing en, in tegenstelling tot andere berichten op internet, ook met de werking. Her en der kwamen we meldingen tegen van de slecht functionerende vingerafdrukscanner van het toestel. Wij hadden daar na de eerste instelling ook wat last van. Toen we onze duim echter drie keer hadden geregistreerd, waren die problemen over. Daarnaast hebben we onze rechter- en linkerwijsvinger nog geregistreerd, en nu is ontgrendelen geen enkel probleem en ook sneller dan bij de meeste vingerafdrukscanners achter het scherm. Dit is echter zeker niet de snelste scanner die we kennen; het duurt heel even voordat het scherm aanspringt.

De trilmotor lijkt dezelfde als die in de XZ3 en die gaf al prima haptische feedback. Ook een korte tik voelt redelijk krachtig aan, al is het niet van iPhone-niveau. Met de 'Dynamische trilling'-functie kun je hem laten meetrillen met geluid. Dat vinden we nog steeds een nutteloze functie, behalve bij het spelen van spellen in sommige gevallen.

Luidsprekers en geluid

Over het geluid dat uit de stereoluidsprekers komt, zijn we prima te spreken. We hebben het toestel naast de Galaxy S10, Xperia XZ3 en iPhone XS gelegd en om beurten hetzelfde stuk muziek afgespeeld. Daarbij blijkt dat de midden- en hoge tonen kwalitatief gezien ongeveer gelijk zijn aan die van de andere toestellen, maar dat hij ten opzichte van de toestellen van Samsung en Apple nog wat bas tekortkomt. Die smartphones hebben dan ook een strak basgeluid. Toch klinkt de Xperia 1 zeker niet verkeerd en kan hij ook lekker hard. Er komt wel wat meer volume uit de luidspreker aan de onderkant dan uit de andere, dus het stereobeeld is enigszins ongelijk. De Xperia 1 heeft ondersteuning voor Dolby Atmos en dat is mooi meegenomen.

De belkwaliteit van de Xperia 1 is goed. De andere kant van de lijn verstond ons goed en wij hen ook. Met het maximale volume van de luidspreker bij het bellen zit het ook goed. Dat hebben we in een rumoerige omgeving getest.

Zoals bij wel meer high-end toestellen ontbreekt de 3,5mm-poort, wat nog altijd een nadeel is voor genoeg mensen om het als minpunt te bestempelen. Er zijn genoeg telefoons te vinden met de poort. Wel zit er een verloopstukje in de doos van de Xperia 1 en dat is dan wel weer netjes.

Software

De Sony Xperia 1 wordt standaard geleverd met Android 9 en dat is nog altijd de nieuwste versie. We zijn toch al te spreken over het updatebeleid van Sony. Op het moment van publicatie staat de beveiligingsupdate van 1 juli op het toestel.

Sony laat Android in zijn waarde en verandert niet enorm veel aan het uiterlijk en de werking van het besturingssysteem. Wel bouwt de Japanse fabrikant veel extra functionaliteit in. Zo wordt de accu een langer leven toegedicht door slim op te laden. Als de software ziet dat je de telefoon vaak 's morgens rond negen uur uit de lader pakt, wordt net daarvoor het laatste stukje van de accu opgeladen. Verder is de 3D-maker-app nog steeds van de partij. Daarmee kun je jezelf of objecten scannen en in 3d omzetten. Vervolgens kun je de 3d-objecten printen of bijvoorbeeld delen op sociale media.

De interessantste toevoeging wat apps betreft, weliswaar voor een beperkte groep, is de Cinema Pro-app. Deze zou gemaakt zijn in samenwerking met de CineAlta-filmcameradivisie, die onder meer in Hollywood veel wordt gebruikt, een beetje zoals Eye Tracking van de Alpha-camera-afdeling is geleend. Deze app is niet zomaar een gimmick. Je kunt ermee in 2k of 4k opnemen in 21:9-beeldverhouding, die overeenkomt met veel films. Daarnaast kun je allerlei zaken zoals iso en witbalans instellen, en welke lens je wilt gebruiken.

Mooi is ook dat de sluitertijd, zoals bij bepaalde professionele filmcamera's, in graden wordt aangegeven. Dit is omdat het een ronddraaiende sluiter betreft, anders dan bij een fototoestel. Hoe hoger het aantal graden, hoe langer de sluiter openstaat en hoe meer motion blur zich voordoet. Standaard is 180 graden. Verder is het mogelijk om een look te selecteren, waarbij factoren als kleurtemperatuur worden aangepast. Je filmt standaard in hdr, dus dat is ook mooi meegenomen en je kunt kaderlijnen aanzetten, waardoor je bijvoorbeeld kunt zien tot waar een 16:9-beeld strekt. Wat wel ontbreekt, is een logprofiel, dat je kunt vergelijken met foto's in raw schieten, waarmee de meest professionele nabewerking mogelijk zou worden.

Je kunt naast de klassieke Android-navigatie met de Xperia 1 kiezen voor een vorm van gebarennavigatie, wat goed werkt. Het is dezelfde variant als op de Pixel-telefoons, waarbij je op de startknop naar boven moet vegen om het multimenu in te gaan en zijdelings op diezelfde hoogte kunt vegen om van app te wisselen. De terugknop is er nog wel als hij relevant is. Deze navigatie went snel.

De zijsensor is er ook nog steeds. Je kunt op de rand van het oledscherm dubbeltikken of naar boven of beneden vegen. Met het vegen kun je teruggaan en door te dubbeltikken kun je een menu oproepen met daarin shortcuts naar apps. Dat kunnen veelgebruikte apps zijn, waarbij de 1 voorspelt welke je wanneer wilt gebruiken op basis van gedrag uit het verleden. Hoewel je de gevoeligheid en de veeglengte kunt aanpassen, zou het fijn zijn als je bijvoorbeeld ook het meldingenscherm met een veeg tevoorschijn kon toveren. Helaas is dat niet mogelijk, want naar beneden vegen op het midden van het scherm werkt alleen op het thuisscherm en niet in apps. Voor de meesten maakt dat vermoedelijk niet veel uit, want de 'zijsensor' werkt niet heel lekker.

De zogeheten 'App paar'-functie is wel interessant, want je kunt dan met één beweging twee apps starten en onder elkaar gebruiken. Dat had ook een snelkoppeling op het thuisscherm kunnen zijn, maar toch. Hoe dan ook, het let vrij nauw, waardoor we de zijsensor al snel niet vaak meer gebruikten. Aan de andere kant activeerden we de zijsensor vaak ongewild, hoe we hem ook instelden. Ik zou de zijsensor voor persoonlijk gebruik dan ook uitzetten.

De Xperia Assist-app is sinds de XZ3 handig ingebouwd in de instellingen. Daarin vind je de accufuncties en de automatische toesteloptimalisatie terug. Xperia Lounge, de PlayStation-app en Amazon-bloatware vinden we gelukkig niet terug op de Xperia 1, dus wat bloatware betreft is Sony eindelijk op de goede weg. Je kunt bij installatie bepalen welke Sony-apps je wilt installeren, net als bij Samsung.

Sony's always-onscherm is fijn. Muziek die op dat moment wordt afgespeeld, zie je met album en al op het scherm, en de vormgeving is mooi clean en overzichtelijk. In het algemeen zitten er veel handige en interessante functies in de software van deze Xperia 1 en zijn er maar weinig dingen waar we ons aan storen. Wel jammer is dat je bij sommige apps en spellen soms zwarte balken ziet door het extra lange 21:9-scherm, maar dat is niet echt aan de software te wijten.

Conclusie

We hebben met plezier rondgelopen met deze Sony Xperia 1. Sony wil zich met het toestel vooral onderscheiden op het gebied van camera en scherm. Wat scherm betreft zet Sony met deze zachte Xperia-reboot in op 4k, oled en de bijzondere 21:9-beeldverhouding. Dat heeft voordelen, zoals het goed kunnen bekijken van 21:9-video's op Netflix, en bij apps waarin je moet scrollen, past er meer op het scherm. Nadelen zijn bijvoorbeeld dat de telefoon mede door de schermverhouding erg lang is en dat je soms moet reiken met je duim.

De camera onderscheidt zich door functies als Eye Tracking-autofocus en de nieuwe Cinema Pro-app. Vooral dat laatste is een beetje niche, maar toch. Wat camerakwaliteit betreft onderscheidt Sony zich zeker van eerdere Xperia-toestellen, dus dat is heel goed nieuws. Eindelijk heeft Sony een degelijke en functionele camera in een smartphone gezet, ook voor in situaties met weinig licht. Hij kan echter nog niet helemaal tegen een toptoestel als de Huawei P30 Pro op, waar we hem voor deze review naast hebben gezet.

De accuduur valt helaas tegen en hoewel het in onze testtabellen dramatischer lijkt dan het in realiteit is, blijft dit een duidelijk minpunt. Gelukkig is er deze keer wel een snellader meegeleverd. Over de software zijn we goed te spreken, omdat die prima functioneert, de keuze voor extra Sony-apps nu aan de gebruiker is, er een goed updatebeleid is en er diverse interessante features zijn ingebouwd. Al met al heeft de Xperia 1 veel high-end features, die je ook mag verwachten voor deze prijs, maar draadloos laden ontbreekt vreemd genoeg.

De Xperia is snel, goed gebouwd en een tikkeltje eigenwijs, zoals het Sony betaamt. Dat is vaak ook slecht nieuws, maar bij de Sony Xperia 1 is Sony een interessante nieuwe weg ingeslagen. Hopelijk blijft de fabrikant deze volgen.