Hoge pieken, diepe kleuren: 11 échte HDR-monitoren vergeleken

Inleiding

Hdr oftewel high dynamic range is op televisiegebied inmiddels redelijk ingeburgerd, maar op de pc duurde het wat langer voor de nieuwe beeldtechniek zijn intrede deed. Inmiddels zijn er genoeg schermen beschikbaar voor een eerste vergelijking, waarbij we ons focussen op de modellen die echt een meerwaarde beloven te bieden.

In het kort is hdr een verzamelnaam van verschillende technologieën, die samengevoegd moeten resulteren in een veel betere beeldkwaliteit. Dat zit ‘m in drie zaken. Allereerst is er de mogelijkheid voor een groter kleurbereik, oftewel verzadigder kleuren. De sRGB-standaard die wordt gebruikt voor pc-beelden in sdr, omvat slechts een beperkt gedeelte van de kleuren die het menselijk oog kan zien. Ten tweede bieden hdr-beelden een hogere kleurdiepte, dat wil zeggen meer detail in kleur. Standaard worden video- en computerbeelden opgebouwd uit de basiskleuren rood, groen en blauw, waarbij alle drie met 8 bits, ofwel 256 stappen worden gedefinieerd. De verschillende hdr-standaarden werken met minimaal 10 bits per primaire kleur, ofwel 1024 stappen. Als derde is er natuurlijk - zoals de naam hdr al zegt - een verhoogd dynamisch bereik, wat concreet betekent dat de maximale (piek)helderheid veel hoger kan zijn en er een groter contrast tussen donkere en lichte delen in het beeld aanwezig is.

Een hdr-beeldscherm kan zodoende een duidelijke sprong in beeldkwaliteit teweegbrengen. Kán, want eigenlijk is er maar één vereiste voor een fabrikant om een hdr-beeldscherm 'hdr' te kunnen noemen: het moet een hdr-signaal correct kunnen interpreteren. Dat wil niet altijd zeggen dat het scherm de hogere helderheid, het bredere kleurbereik of de grotere kleurdiepte ook daadwerkelijk kan vertonen. Het is bovendien niet zo’n opgave om een scherm daarvoor softwarematig geschikt te maken - op de pc gaat het dan meestal om het hdr10-formaat. Het gevolg laat zich raden: goedkopere ‘hdr-geschikte’ beeldschermen (en televisies) kunnen hdr-beeld wel laten zien in de zin dat er geen foutmelding op het scherm verschijnt, maar hebben niet de hardware die nodig is om de voordelen daadwerkelijk aan het licht te brengen.

Vesa-normen

Gelukkig lijkt er in de pc-wereld een relatief makkelijke manier om het kaf van het koren te scheiden. Standaardenorganisatie VESA heeft vorig jaar een drietal keurmerken geïntroduceerd voor hdr-monitoren, genaamd ‘DisplayHDR 400’, ‘DisplayHDR 600’ en ‘DisplayHDR 1000’. Op de CES in januari presenteerde de VESA groep nog een stel nieuwe keurmerken, die we hier buiten beschouwing laten omdat ze gericht zijn op toekomstige oled-beeldschermen met hdr. De meeste hdr-schermen hebben nu het DisplayHDR400-keurmerk. Helaas biedt dat weinig garantie op echt goede hdr: tot de vereisten behoren 8-bit kleurdetail en 100% sRGB-kleurdekking – hetzelfde wat je in principe mag verwachten van een doodgewoon sdr-display – plus een magere piekhelderheid van 400 nits.

DisplayHDR 600 en DisplayHDR 1000 lijken zodoende zinniger certificeringen. Die vereisen niet alleen 10-bit kleur en minimaal 90% van het brede DCI-P3-kleurbereik, maar ook een minimale piekhelderheid van respectievelijk 600 en 1000 nits. Bovendien moet het contrast verplicht zo hoog zijn, dat er in ieder geval een beperkte vorm van local dimming voor nodig is. Om die reden zijn we voor deze bespreking, waarin we gaan kijken naar de eerste échte hdr-monitoren die er op de markt zijn, uitgegaan van schermen die minstens het DisplayHDR 600-keurmerk dragen.