De 3,5mm-jack op smartphones is er nog

Het is de meest gevoerde discussie onder telefoonreviews op Tweakers: is het hebben van een 3,5mm-aansluiting een pluspunt voor een smartphone of is het ontbreken ervan een nadeel? Wij laten het afhangen van de statistieken. Als vrijwel geen telefoon een audiogaatje heeft, is een telefoon die het wel heeft, in het voordeel. Als de trend is dat het merendeel het wel heeft, is het weglaten ervan een nadeel ten opzichte van de concurrentie.

Hierom en om zoveel andere redenen hebben we uitgekeken naar de nieuwe smartphones van dit voorjaar. Zou Samsung de uitgang weglaten op de Galaxy S10, behoudt LG hem op zijn G8 en wat doen andere fabrikanten, zoals Sony en Xiaomi?

Vorig jaar leek zich een trend af te tekenen; de meeste dure smartphones hebben hem niet, goedkopere smartphones juist wel. Apple heeft dat doorgetrokken op tablets: de iPad Air, iPad Mini en iPad 2018 hebben hem wel, nieuwe en dure iPad Pro's juist niet. Wordt de 3,5mm-jack een 'pauperplug', een aansluiting voor mensen die geen geld hebben of overhebben voor bluetoothheadsets?

Het is alweer een jaar geleden dat we hebben gekeken naar de 3,5mm-uitgang en dus maken we nu opnieuw de balans op. De kans dat hij helemaal gaat verdwijnen uit de smartphonemarkt, lijkt steeds kleiner te worden.

De stand van zaken

Het aantal smartphones zonder 3,5mm-aansluiting is niet toe- of afgenomen. Dat wil zeggen: er zijn iets meer smartphones onder de vijfhonderd euro zonder 3,5mm-aansluiting, maar daarbij gaat het vaak om onbekende merken. Het blijft een uitzondering als er een goedkopere smartphone verschijnt zonder de audioaansluiting.

Boven de vijfhonderd euro is de spoeling zo dun dat LG en Samsung met zijn tweetjes de cijfers opstuwen. Beide fabrikanten houden vast aan de aansluiting én brachten meer high-end modellen uit dan vorig jaar. Ook Huawei heeft met de Honor View 20 een duit in het zakje gedaan in de hogere prijsklassen. Daardoor is bijna zestig procent van de nieuwe, luxe smartphones voorzien van de aansluiting.

Vorig jaar rond deze tijd had een ruime meerderheid van de high-end smartphones de aansluiting nog niet, maar nu is dat omgekeerd. Deze cijfers geven een vertekend beeld, want fabrikanten die in vorige jaren de uitgang weglieten, zoals Apple en HTC, hebben nog geen aankondiging gedaan.

Als we kijken per merk, zien we dat OnePlus als enige van kamp is gewisseld. De OnePlus 6 heeft hem wel, de 6T niet meer. Huawei gaat juist de andere kant uit; de P20 heeft hem niet, de P30 juist weer wel. HTC deed dat eerder met de U12 Life; die heeft wel de audioaansluiting, terwijl deze ontbrak op de U11 Life, die ervoor kwam. Andere merken houden vast een de vorig jaar ingezette koers. Onder meer HMD Global doet dat; de 9 PureView moet het doen zonder 3,5mm-groot gaatje, alle andere Nokia-smartphones hebben het wel.

Xiaomi hinkt op twee gedachten. De Mi 9 en Black Shark 2 hebben de aansluiting niet, goedkopere modellen wel. Vorig jaar kreeg de Mi A2 de uitgang echter niet mee, terwijl de luxere Pocophone F1 hem juist wel kreeg, net als de Mi A2 Lite. Xiaomi lijkt er nog niet helemaal uit.

De markt is dus verdeeld, en het verschilt per merk en prijsklasse hoe de verhouding eruitziet. Er is in elk geval behalve Apple geen enkel merk dat de analoge aansluiting op alle apparaten weglaat. En Apple doet dat, zoals gezegd, alleen op iPhones, maar niet op iPads. Hoewel het weglaten van de aansluiting een trend is die 2,5 jaar geleden begon, is duidelijk te zien dat fabrikanten nog aan het experimenteren zijn.

De houding van fabrikanten

Hadden we het kunnen zien aankomen? OnePlus Topman Pete Lau kondigde eind 2017 aan dat de OnePlus 5T de analoge audioaansluiting zou krijgen en stelde zelfs dat het verwijderen van de analoge audioaansluiting 'tegen de kernwaarden' van OnePlus zou ingaan. Daarbij gooide hij de deur voor het verwijderen ervan echter niet helemaal dicht. "For the time being, we think it’s best to stick with the headphone jack", schreef hij toen.

OnePlus ging eind vorig jaar tegen de eigen kernwaarden in, want de 3,5mm-aansluiting moest toen toch het veld ruimen, volgens de fabrikant ten gunste van een accu met meer capaciteit en een vingerafdrukscanner achter het scherm. Om het leed te verzachten kwam de fabrikant met usb-c-oortjes én konden gebruikers bluetoothoortjes kopen.

Is de beslissing van veel fabrikanten om de aansluiting op dure telefoons weg te laten ingegeven door het argument dat meer mensen vermoedelijk duurdere bluetoothaudioproducten gaan kopen? Niemand wil dat hardop zeggen, behalve misschien HTC, dat zelf niet echt iets in de melk te brokkelen heeft op de audiomarkt. HTC zei bij het terugbrengen van de 3,5mm-aansluiting op de U12 Life dat mensen die een midrangesmartphone kopen, vaker niet het geld overhebben voor dure bluetoothapparatuur.

Het is ook een logische, zakelijke beslissing. Nu de smartphonemarkt sinds een paar jaar stagneert, kijken fabrikanten naar andere manieren om inkomsten te genereren. Tablets en smartwatches zijn voor slechts enkele bedrijven echt de moeite waard, maar op het gebied van audio liggen er duidelijk kansen. Apple heeft zijn AirPods, Samsung zijn Gear IconX en Galaxy Buds, Huawei heeft FreeBuds en AM61-sportoortjes, OnePlus heeft Bullets Wireless, Google zijn Pixel Buds en Sony… Sony is natuurlijk al decennialang een grote naam op het gebied van audio en de WH1000XM3 is de populairste koptelefoon in de Pricewatch. Kortom: iedere grote fabrikant die de jack weglaat, heeft een bluetoothaudioproduct in de verkoop.

Over die audiomarkt gesproken: die maakt ook de stap naar bluetooth, maar het bedrade alternatief voor smartphones komt er niet. Usb-c in audioproducten komt niet echt van de grond en veel audiobedrijven houden het bij bluetooth en 3,5mm. Usb-c treffen we in de Pricewatch aan op 13 hoofdtelefoons die in het afgelopen jaar zijn verschenen, tegenover 139 met een 3,5mm-aansluiting.

De komende vouwbare smartphones, de Samsung Galaxy Fold en Huawei Mate X, hebben geen van beide een aansluiting voor koptelefoons. Voor Huawei past dat in de eerder ingezette lijn en voor Samsung eigenlijk ook. Immers, toestellen in de W-serie van Samsung, klaptelefoons met Android voor in China met een prijs ten noorden van 1500 euro, hebben sinds de 2018-versie ook geen audioaansluiting meer. Vermoedelijk ziet Samsung de Galaxy Fold met zijn beperkte oplage meer als een W-telefoon dan als een dure Galaxy S10.

Aan de andere kant heeft de Zuid-Koreaanse fabrikant dit jaar alles klaargemaakt voor het weglaten van de jack. Er zijn Galaxy Buds en mensen konden die krijgen bij preorders van de Galaxy S10. Die telefoons kunnen bovendien het doosje van de Buds draadloos opladen.

Tot slot

De 3,5mm-jack is in de afgelopen 2,5 jaar, ook op Tweakers, al vaak doodverklaard, in elk geval op smartphones. Dat is ook logisch: de markt voor bluetoothaudioproducten groeit hard en als je een product extra kunt verkopen met veel marge, moet je dat niet nalaten. Of is er een keerzijde? Zijn er veel mensen die telefoons níet kopen omdat de 3,5mm-aansluiting ontbreekt?

Het is lastig daar cijfers van te achterhalen. Voor Apple is het een no-brainer: de eigen Airpods verkopen als warme broodjes en veel mensen zijn daar dik tevreden over. Bovendien is de trekkracht van het Apple-ecosysteem enorm. Als je Airpods en een Apple Watch hebt, stap je dan over naar Android? Bovendien hechten veel mensen aan betaalde apps of progressie in games die vaak niet zomaar naar een ander besturingssysteem mee te nemen zijn, maar wel naar een nieuwe iPhone.

Op Android ligt dat totaal anders. Natuurlijk, de Samsung Galaxy Buds werken misschien iets beter met Samsung-telefoons dan met die van andere merken, maar veel bluetoothaudioproducten zijn niet afhankelijk van een bepaald merk. Het weglaten van de jack leidt daardoor niet automatisch tot meer verkopen van de eigen draadloze oortjes, terwijl er misschien wel klanten weglopen die per se zonder dongle een eigen headset willen aansluiten.

Die rekensom heeft kennelijk geen ondubbelzinnig antwoord, ook al omdat er zoveel meer factoren meespelen in aankoopbeslissingen, zoals design, software, camera, prijs, marketing en nog veel meer. Dat zal de reden zijn voor de experimenten bij fabrikanten; alleen door ermee te spelen is te zien wat het effect is van dat ene gaatje.

De tijd dat fabrikanten konden aankomen met smoesjes over ruimte en design, is echt voorbij. We hebben in de afgelopen 2,5 jaar gezien dat het weglaten van de aansluiting een zakelijke ontwerpbeslissing is. Dat zich na deze tijd nog geen duidelijk beeld heeft afgetekend, valt op. In diezelfde periode verdween het 16:9-scherm van vrijwel alle nieuwe smartphones. De inkeping in het scherm kwam en is nu al alweer bijna weg. De frontcamera zit bij moderne smartphones in een druppelnotch, achter een gat in het scherm of in een mechanisme met een al dan niet automatische slider.

We hebben dit soort ontwikkelingen vaker gezien; de verwisselbare accu bleef weg en de micro-sd-kaart kwam in vrijwel alle smartphones terug. Welke van die twee kanten dit op gaat, is zelfs 2,5 jaar na de release van de Moto Z en iPhone 7, de eerste mainstreamsmartphones zonder analoge audioaansluiting, nog niet te zeggen.